28 - Ο Βατικάνειος Σταυρός (Crux Vaticana) ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´, βυζαντινού αυτοκράτορα, που φέρει τεμάχιο Τιμίου Ξύλου

Ο Βατικάνειος Σταυρός (Crux Vaticana) ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´

Σύμφωνα με την διδακτορική διατριβή της Margherita Spinucci “Le stauroteche medievali in Italia” (= Οι μεσαιωνικές σταυροθήκες στην Ιταλία) υπάρχουν 85 σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Σταυρού που προέρχονται κατά κύριο λόγο από το Βυζάντιο ή τα Ιεροσόλυμα και φυλάσσονται σήμερα στο Βατικανό ή στην Ιταλία, σε μουσεία ή εκκλησίες.

Γεωγραφική κατανομή των σταυροθηκών με τεμάχια του Τιμίου Σταυρού στην Ιταλία.
Από τη διατριβή της Margherita Spinucci “Le stauroteche medievali in Italia”.

Ανάμεσα σε αυτά είναι και ένας σταυρός με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού που έχει πρόσφατα ανακαινισθεί και εκτίθεται στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο του Θησαυρού του Αγίου Πέτρου, στο Βατικανό (MUSEO STORICO ARTISTICO DEL TESORO DI SAN PIETRO).

Ο σταυρός αυτός ονομάζεται Βατικάνειος Σταυρός (Crux Vaticana) ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´.

 

Ο Φλάβιος Ἰουστίνος ὁ νεώτερος (λατινικά: Flavius Iustinus Iunior Augustus) ήταν βυζαντινός αυτοκράτορας από το 565 ως το 578 (γεν. 520 - θαν. 5 Οκτωβρίου 578). Η βασιλεία του σημαδεύεται από έναν ατυχή για την αυτοκρατορία πόλεμο με την Περσία, αλλά και το χάσιμο του μεγαλύτερου μέρους της Ιταλίας από τους Λομβαρδούς.

Ο Βατικάνειος Σταυρός (Crux Vaticana) ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´ (εμπροσθότυπος).

Ο Βατικάνειος Σταυρός που φέρει τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού θεωρείται ένας από τους αρχαιότερους επιβιώσαντες σταυρούς με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού, αν όχι ο παλαιότερος, αφού κατασκευάστηκε πιθανώτατα το 568 ή 569. Δωρήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστίνο τον Β´ και τη σύζυγό του Σοφία στο λαό της Ρώμης. Ο Σταυρός φέρει την ακόλουθη επιγραφή γραμμένη στα ιδιαίτερα λατινικά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας "ligno quo Christus humanum subdidit hostem dat Romae Justinus opem et socia decorem" που μεταφράζεται: "Με το Ξύλο με το οποίο ο Χριστός νίκησε τον εχθρό του ανθρώπου, ο Ιουστίνος προσφέρει τη βοήθειά του στη Ρώμη ενώ η γυναίκα του προσφέρει την διακόσμηση".

Ο Βατικάνειος Σταυρός (Crux Vaticana) ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´ (οπισθότυπος).

Ο Βατικάνειος Σταυρός είναι πλούσια διακοσμημένος με χρυσό και πολύτιμους λίθους. Φέρει στο κέντρο του το τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού σε σχήμα σταυρού και στο πίσω μέρος παράσταση του Αμνού του Θεού στο κέντρο και στα εγκόλπια αριστερά και δεξιά στον οριζόντιο άξονα τις παραστάσεις του αυτοκράτορα και της συζύγου του. 

Το τεμάχιο του Τίμιου Ξύλου.

Πρόσφατα (το 2009) εκδόθηκε από τις εκδόσεις Edizioni Capitolo Vaticano ένα βιβλίο με πλήρη περιγραφή του Βατικάνειου σταυρού, αλλά και άλλων, νέων πληροφοριών που προήλθαν εξαιτίας της συντήρησής του από ειδικευμένους συντηρητές.

LA CRUX VATICANA O CROCE DI GIUSTINO II