101 - Εκκλησιαστικά αντικείμενα στο παγκόσμιο διαδίκτυο (BEWEB)

Βυζαντινή λειψανοθήκη του 11ου-12ου αιώνα με το αριστερό χέρι της Αγίας 'Αννας
που το κατέχει η Αρχιεπισκοπή της Γένοβας.

Τα εκκλησιαστικά αντικείμενα στο παγκόσμιο διαδίκτυο είναι μία πρωτοβουλία των Ιταλικών Καθολικών Επισκοπών να ψηφιοποιήσουν τα αντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης που κατέχουν και να τα κάνουν προσιτά στο ευρύτερο κοινό μέσω του παγκόσμιου διαδικτύου.

Η διαδικτυακή πύλη BeWeB.

Για αυτό το σκοπό έχουν δημιουργήσει μία διαδικτυακή πύλη (portal) με την επωνυμία BEWEB (= beni ecclesiastici in web). Σύμφωνα με το BEWEB, υπάρχουν ήδη 3.489.703 εγγραφές στη βάση δεδομένων, εκ των οποίων οι 1.800.972 εγγραφές είναι οριστικές, ενώ άλλες 1.688.731 εγγραφές βρίσκονται στη διαδικασία συμπλήρωσης και οριστικής καταγραφής. Οι εγγραφές βεβαίως αφορούν αντικείμενα που κατέχουν οι Ιταλικές Επισκοπές και αφορούν αντικείμενα με ιστορική και καλλιτεχνική σημασία. Σε αυτά τα αντικείμενα περιλαμβάνονται και οι κάθε είδους λειψανοθήκες και σταυροθήκες.

Η διαδικτυακή πύλη BeWeB.

Η πρωτοβουλία είναι άξια επιβράβευσης και η λειψανοθήκη κάνει συστηματική χρήση της βάσης δεδομένων της BEWEB παρόλο που είναι σχετικά δύχρηστη. Για παράδειγμα η αναζήτηση δουλεύει μόνο στα ιταλικά και οι φωτογραφίες είναι πολύ χαμηλής ανάλυσης. Παρόλα αυτά όμως η αναζήτηση επιστρέφει πολλές φορές ...εκπλήξεις.

82 - Τίμιο Ξύλο από τη Γαλλία (πρώτο μέρος)

Η προετοιμασία του Σταυρού, τοιχογραφία του Agnolo GADDI, περίπου 1380, Basilica di Santa Croce, Φλωρεντία.

Η βάση δεδομένων Palissy του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού απογράφει τη γαλλική πολιτιστική κληρονομιά. Περιέχει περίπου 350.000 εγγραφές, εκ των οποίων 90.000 περίπου εγγραφές συνοδεύονται από φωτογραφία και 65.000 περίπου εγγραφές από πλήρη φάκελλο με υλικό τεκμηρίωσης. 

Η βάση δεδομένων Palissy είναι μέρος ενός συνεκτικού και καλά οργανωμένου δίκτυου πέντε βάσεων δεδομένων καταγραφής και τεκμηρίωσης της γαλλικής πολιτιστικής κληρονομιάς (Palissy, Thésaurus, Mérimée, Mémoire, Archidoc) και βρίσκεται εδώ: (http://www.culture.gouv.fr/culture/inventai/patrimoine/).

Η αναζήτηση του όρου "λειψανοθήκη" (reliquaire) στη βάση δεδομένων Palissy επέστρεψε 7.253 εγγραφές, ενώ ο όρος "λειψανο-σταυροθήκη" (croix-reliquaire), που επιστρέφει επίσης αποτελέσματα και για τον όρο "σταυροθήκη με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού" (croix-reliquaire de la Vraie Croix), απέδωσε 849 εγγραφές, εκ των οποίων οι 196 συνοδεύονται και από φωτογραφία του αντικειμένου.

Μια πρώτη επιλογή, συνολικά 53 φωτογραφιών, παρουσιάζεται εδώ από 44 σταυρούς που περιέχουν σε ειδική, ορατή θήκη, συνήθως στη μέση, μικροτεμάχια Τιμίου Ξύλου, συνήθως και αυτά σε σχήμα μικροσκοπικού σταυρού. Μερικές πολύ συνοπτικές πληροφορίες δίδονται στις λεζάντες των φωτογραφιών (συνήθως η χρονολογία κατασκευής του φέροντος σταυρού), αφού όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν στη βάση δεδομένων Palissy.

Μερικές πρωταρχικές παρατηρήσεις: από το τυχαίο δείγμα των 44 σταυρών λίγοι είναι οι  προγενέστεροι του 18ου αιώνα, με τον παλαιότερο να ανάγεται στον 12ο αιώνα. Οι περισσότεροι σταυροί είναι του δεύτερου μισού του 18ου ή του 19ου αιώνα, δείγμα της ανάκαμψης της Καθολικής Εκκλησίας μετά τη λαίλαπα της Γαλλικής Επανάστασης. Δεν είναι ίσως ευρύτατα γνωστό, αλλά η Γαλλική Επανάσταση επέπεσε με ιδιαίτερη μανία στις εκκλησίες (και στα αββαεία), τις οποίες έκλεινε ή άλλαζε τη χρήση τους, αφού πρώτα κατέστρεφε τις λειψανοθήκες τους και σκότωνε τους ιερείς τους. ΟΙ πληροφορίες αυτές μπορούν να ανιχνευθούν ακόμη και στις ιστορικές πληροφορίες που συνοδεύουν τις  περιγραφές των σταυρών στη βάση δεδομένων Palissy.

 

Σπάνιο αναμνηστικό της Γαλλικής Επανάστασης. Παριστάνει
μία γκιλοτίνα, όργανο εκτελέσεων, και φέρει την επιγραφή
MORT AUX TYRANS (= Θάνατος στους τυράννους).
Τέλη 18ου αιώνα.