Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013

62 - Κωνσταντῑν' ἒγγον' Ὰλεξίου δεσπότου




Η σταυροθήκη ανοιχτή. Το Τίμιο Ξύλο στη μέση.
Η σταυροθήκη ανοιχτή. Το Τίμιο Ξύλο στη μέση.



Η βυζαντινή σταυροθήκη με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού που αποθησαυρίζεται στον Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας είναι μία τρίπτυχη δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης επίχρυση σταυροθήκη του 13ου αιώνα (περίπου 1240) που περιέχει μία απλή βυζαντινή σταυροθήκη που φέρει τεμάχια Τιμίου Ξύλου συναρμοσμένα σε σχήμα σταυρού.
  
Η βυζαντινή εσωτερική σταυροθήκη αποδίδεται σήμερα στον Καίσαρα Κωνστανίνο Άγγελο, είναι κατασκευασμένη το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα και ονομάζεται στη διεθνή βιβλιογραφία: Kreuzreliquiar aus St. Maria ad Gradus.

Όπως θα δείτε στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που ακολουθούν ο βυζαντινός σταυρός φέρει μπροστά του ένα πολύ μικρό σταυρό με κρυφή θήκη που περιέχει ένα πολύ μικρό τεμάχιο ξύλου από τη θαυματουργή ράβδο του Ααρών.
  
Μπροστά έχει την εξής επιγραφή:
 
+ VIRGA AARON (=ράβδος του Ααρών)

Από την πίσω πλευρά η βυζαντινή σταυροθήκη φέρει τις παρακάτω επιγραφές:

(κάθετα)

ΕΞΕΙΣ ΜΕ ΦΡΟΥΡΟΝ ΤΟΝ ΠΑΓΕΝΤΑ ΤΩ ΞΥΛΩ

(και στους δύο οριζόντιους βραχίονες - η επιγραφή είναι ημικατεστραμμένη)

 ΚΟΝΣΜΕΓΓΟΝ

...... ΣΠΟΤΟΥ

που έχει αποδοθεί ως: Κωνσταντῑν' ἒγγον' Ὰλεξίου δεσπότου (δηλαδή Κωνσταντίνος εγγονός του δεσπότου Αλεξίου).

Και σκέφτομαι έναν παππού, βυζαντινό αυτοκράτορα, να χαρίζει στο εγγόνι του ένα φυλακτήριο σταυρό από Τίμιο Ξύλο και δεμένο πάνω του με χαλκά ένα μικρότερο σταυρουδάκι που κρύβει κομμάτι από εκείνη τη θαυματουργή ράβδο του Ααρών που γινόταν φίδι και τρόμαζε τον εχθρό.



Η σταυροθήκη κλειστή.
Η σταυροθήκη κλειστή.

Η πίσω πλευρά της σταυροθήκης.
Η πίσω πλευρά της σταυροθήκης.


Η Κολωνία της Γερμανίας.
Η Κολωνία της Γερμανίας. 
Το έμβλημα της πόλης
συμβολίζει τους τρεις μάγους
(οι τρεις βασιλικές κορώνες)
- τα λείψανά τους φυλάσσονται στον Καθεδρικό ναό-
και τα 11 δάκρυα που έχουν το σχήμα
ουράς ερμίνας
τις 11000 παρθένες της Αγίας Ούρσουλας
που μαρτύρησαν στην Κολωνία
και τα λείψανά τους φυλάσσονται
στο ναό της Αγίας Ούρσουλας, αλλά
και σε πολλά άλλα μέρη στην Ευρώπη.


Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:


Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

61 - Το άχραντο αίμα του Χριστού στη Βενετία

Ο μπαρόκ βωμός λειψανοθήκη της εκκλησίας Santa Maria Gloriosa dei Frari της Βενετίας.
Ο μπαρόκ βωμός λειψανοθήκη (1711) της εκκλησίας
Santa Maria Gloriosa dei Frari της Βενετίας.


Η μεγάλη αυτή λειψανοθήκη αυτού του πλούσια διακοσμημένου μπαρόκ βωμού στο σκευοφυλάκιο της εκκλησίας Santa Maria Gloriosa dei Frari της Βενετίας περιέχει ένα από τα πιο διάσημα λείψανα της Βενετίας, το Άχραντο Αίμα του Ιησού Χριστού. Σε ένα κρυστάλλινο βάζο είναι μία μικρή ποσότητα από το μύρο που σύμφωνα με την παράδοση μύρωσε η Μαρία η Μαγδαληνή το σώμα του Χριστού, και στο οποίο είχαν ανακατευθεί μερικές σταγόνες από το άχραντο αίμα Του. Αυτό το κειμήλιο, που προσκυνούνταν και μεγάλως τιμούνταν στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης (;) στην Κωνσταντινούπολη, ήρθε το 1479 στην κατοχή του Melchiorre Trevisan, διοικητή του βενετικού στόλου, ο οποίος το δώρισε στους Frari (Frari ονομάζονται στα βενετσιάνικα οι Φραγκισκανοί μοναχοί της Καθολικής Εκκλησίας) μετά την επιστροφή του από την Ανατολή (η δωρεά έγινε στις 19 Μαρτίου του 1480).


Η τεραστίου μεγέθους εκκλησία Santa Maria Gloriosa dei Frari της Βενετίας.
Η τεραστίου μεγέθους εκκλησία Santa Maria Gloriosa dei Frari της Βενετίας.


Βενετία, Ιταλία
Βενετία, Ιταλία.


Τρίτη 26 Φεβρουαρίου 2013

60 - Η λάρνακα λειψανοθήκη της Αγίας Ούρσουλας στη Μπριζ, έργο του Χανς Μέμλινγκ (ένα από τα επτά θαύματα του Βελγίου)



Η λάρνακα - λειψανοθήκη της Αγίας Ούρσουλας στη Μπριζ, έργο του Χανς Μέμλινγκ.
Η λάρνακα - λειψανοθήκη της Αγίας Ούρσουλας στη Μπριζ, έργο του Χανς Μέμλινγκ.


Η λάρνακα - λειψανοθήκη της Αγίας Ούρσουλας στη Μπριζ, έργο του Χανς Μέμλινγκ, βρίσκεται στη λίστα με τα επτά θαύματα του Βελγίου της Γενικής Επιτροπής Τουρισμού (Commissariat général au Tourisme). Η λίστα των επτά θαυμάτων του Βελγίου κατά μίμηση των επτά θαυμάτων του αρχαίου κόσμου είναι το αποτέλεσμα ψηφοφορίας ειδικών και ακαδημαϊκών και επικυρώθηκε επίσημα το 1978. Η λάρνακα - λειψανοθήκη εκτίθεται στο μουσείο Memlingmuseum, στο Sint-Janshospitaal, στη Μπριζ του Βελγίου.



Η Μπριζ του Βελγίου.
Η Μπριζ του Βελγίου.



Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013

59 - Φωτογραφίες από το θησαυρό του Αγίου Μάρκου


Από τον θησαυρό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία
Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ από βυζαντινή ημιανάγλυφη εικόνα.

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από πρόσφατη επίσκεψή μας στο θησαυρό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Ο θησαυρός του Αγίου Μάρκου βρίσκεται μέσα στο ναό του Αγίου Μάρκου και εκτίθεται σε δύο αίθουσες. Ο θησαυρός είναι κατά κύριο λόγο βυζαντινός και προέρχεται είτε από δωρεές αυτοκρατόρων, όταν η Βενετία ήταν βυζαντινή, ή από τα λάφυρα της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τους λατίνους σταυροφόρους της Δ' σταυροφορίας, στην οποίαν οι Βενετοί είχαν πρωτεύοντα ρόλο. Ο θησαυρός περιλαμβάνει σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Σταυρού, λειψανοθήκες αγίων,  δισκοπότηρα από πολύτιμα ορυκτά, εικόνες και άλλα.     

Άγιος Μάρκος Βενετίας
Ένα από τα εξωτερικά ψηφιδωτά του Αγίου Μάρκου Βενετίας.


Για το καθένα από τα αντικείμενα των φωτογραφιών έχω συγκεντρώσει αρκετό υλικό από διάφορες μελέτες που θα αναρτηθεί σταδιακά στη λειψανοθήκη, εδώ απλώς έχουμε μία σύντομη οπτική παρουσίαση με τη βοήθεια των φωτογραφιών. Σημείωσε ότι οι φωτογραφίες αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο μέρος από τα εκθέματα του θησαυρού που εκτίθεται στο μουσείο και αυτό με τη σειρά του είναι μικρό μόνο μέρος από τους θησαυρούς που κατέχει ο Άγιος Μάρκος της Βενετίας, αλλά που σπανίως εκτίθενται.



Βενετία, Ιταλία
Βενετία, Ιταλία.


Από τον θησαυρό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία
Λείψανα αγίων, τεμάχια Τιμίου σταυρού σε έξι λειψανοθήκες,
ιερές άκανθες από τον Ακάνθινο Στέφανο,
Τίμιος Ήλος της Σταύρωσης,
κομμάτι από την κολώνα του δαρμού
και άλλα ακόμα περικλείονται σε αυτή την προθήκη
του θησαυρού του Αγίου Μάρκου Βενετίας.



58 - Ο Μυστικός Θησαυρός!

Museo Diocesano d'Arte Sacra di Santa Apollonia
Το αίθριο στο Επισκοπικό Μουσείο της Βενετίας.



Στη Βενετία ένα μικρό μουσείο, άγνωστο στο ευρύ κοινό, κρύβει ένα πολύτιμο και αναπάντεχο θησαυρό. Το μουσείο που ιδρύθηκε το 1976 ονομάζεται Museo Diocesano d'Arte Sacra di Santa Apollonia (διεύθυνση Chiostro di Sant'Apollonia, Castello 4312, 30122 Venice), δηλ Επισκοπικό Μουσείο Ιερών Τεχνών «Η Αγία Απολλωνία», και στεγάζεται σε ένα πρώην μοναστήρι Βενεδικτίνων, αφιερωμένο στην Αγία Απολλωνία, χτισμένο ανάμεσα στον 12ο και 13ο αιώνα (για την Αγία Απολλωνία δες και εδώ).


Museo Diocesano d'Arte Sacra di Santa Apollonia
Πρωτοβυζαντινή λειψανοθήκη.

Museo Diocesano d'Arte Sacra di Santa Apollonia
Σταυροθήκες και λειψανοθήκες.
  
Το μουσείο λειτουργεί υπό την αιγίδα της Επισκοπής Βενετίας, η οποία φέρει τιμητικά το τίτλο του Πατριαρχείου, και αρχικά στόχος ήταν η συγκέντρωση και η συντήρηση θρησκευτικών αντικειμένων από τις διάφορες εκκλησίες της Βενετίας.

Βενετία, Ιταλία
Βενετία, Ιταλία

Διαβάστε περισσότερα:


Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2013

57 - Άγια χέρια

Λειψανοθήκη χεριού αγνώστου αγίου.
Λειψανοθήκη χεριού αγνώστου αγίου.

 

Αυτή η λειψανοθήκη ανήκει σε μία κατηγορία αντικειμένων που συχνά αναφέρονται ως "ομιλούσες" λειψανοθήκες. Μιμείται τη μορφή του κάτω μέρους ενός δεξιού ντυμένου χεριού με τεντωμένο τον βραχίονα, και έτσι δίνει οπτική έκφραση στο μέρος του σώματος που περιέχει, δηλαδή, τα οστά του βραχίονα ενός αγίου αγνώστων στοιχείων. Η αντιστοιχία μεταξύ του σχήματος της λειψανοθήκης και του περιεχομένου της, ωστόσο, δεν είναι ο κανόνας. Μερικές λειψανοθήκες χεριών περιέχουν τα λείψανα όχι μόνον ενός, αλλά πολλών αγίων. Άλλες περιέχουν λείψανα από διάφορα μέρη του σώματος ενός αγίου. Η δημοτικότητα των λειψανοθηκών χεριών από το δωδέκατο αιώνα και μετά, πρέπει να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα της χρησιμότητάς τους ως λειτουργικά μέσα, τα οποία επέτρεπαν στους κληρικούς να «εμψυχώνουν» το σώμα ενός αγίου κατά τη διάρκεια ιερών ακολουθιών και λιτανειών. Με αυτόν τον τρόπο, ο άγιος θα μπορούσε κυριολεκτικά να ευλογεί, να αγγίζει και να θεραπεύει τον πιστό με το χέρι του.


Άγια χέρια
Άγια χέρια


Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2013

56 - Σταυρός και Ημισέληνος. Η σταυροθήκη Τιμίου Σταυρού του San Mauro Castelverde

Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde. Ο Σταυρός πατά την ημισέληνο.
Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde.
Ο Σταυρός πατά την ημισέληνο.


Σε ένα ορεινό μεσαιωνικό χωριό της Σικελίας, το San Mauro Castelverde, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1050 μέτρων και φέρει έντονα ίχνη βυζαντινής παρουσίας (ερείπια κάστρου και εκκλησίες) μελετήθηκε λεπτομερώς πολύ πρόσφατα (το 2012) μία λειψανοθήκη που έχει τέσσερα τεμάχια Τιμίου Σταυρού. Η λειψανοθήκη έγινε γνωστή μόλις το 1974 στους ιστορικούς της τέχνης, αλλά μόνο σε τοπικό, σικελικό επίπεδο. Το 2005 θα μελετηθεί επισταμένα και θα προταθούν ενδιαφέροντες υποθέσεις για την προέλευσή της που η πρόσφατη λεπτομερής μελέτη θα επιβεβαιώσει.

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από τον Άγιο  Μαύρο (San Mauro) μαθητή του  Βενέδικτου της Νούρσια (ιταλ. Benedetto da Norcia) ή Άγιος Βενέδικτος για τους καθολικούς και τους ορθόδοξους (~480-547) που ήταν ο ιδρυτής του τάγματος των Βενεδικτίνων μοναχών και, γενικότερα, του δυτικού μοναχισμού.  Εορτάζεται στις 11 Ιουλίου από τους Δυτικούς (παλαιότερα 21 Μαρτίου) και στις 14 Μαρτίου από τους Ορθόδοξους. Το 1964, ο Πάπας Παύλος ΣΤ' τον κατέστησε επίσημα προστάτη άγιο της Ευρώπης. 
   
Το San Mauro Castelverde κατέχει λείψανα του Αγίου Μαύρου, τα οποία λιτανεύονται δύο τρεις φορές το χρόνο. Δείτε στο τέλος της ανάρτησης σχετικό βίντεο.


Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde (εμπρόσθια όψη).
Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde
(εμπρόσθια όψη).

Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde (πίσω όψη).
Η σταυροθήκη με το Τίμιο Ξύλο του San Mauro Castelverde
(πίσω όψη).


Το San Mauro Castelverde.
Το San Mauro Castelverde.
Το San Mauro Castelverde. 

  

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013

55 - Τα επτά θαύματα του Βελγίου

Τα επτά θαύματα του Βελγίου.
Τα επτά θαύματα του Βελγίου.



To 1978 η Γενική Επιτροπή Τουρισμού του Βελγίου (Commissariat général au Tourisme) δημοσίευσε την επίσημη διοικητική (κρατική) λίστα με τα επτά θαύματα του Βελγίου κατά μίμηση των επτά θαυμάτων του αρχαίου κόσμου.
  
Παρόλο που η Γενική Επιτροπή Τουρισμού του Βελγίου συμβουλεύθηκε ειδικούς και σχημάτισε επιτροπές με ακαδημαϊκούς και άλλους για να καταρτίσει τη λίστα, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις και οι διαφωνίες για τις τελικές επιλογές. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι κανείς από τους αντιδρώντες δεν απέρριπτε όλη τη λίστα, αλλά διαφωνούσε σε επιμέρους επιλογές. Με το πέρασμα όμως του χρόνου η λίστα καθιερώθηκε και έγινε από όλους αποδεκτή.
  

54 - Το Άγιο Γάλα της Παρθένου



Λειψανοθήκη του Hugo d' Oignies που περιέχει Άγιο Γάλα της Παρθένου.
Λειψανοθήκη του Hugo d' Oignies που περιέχει
Άγιο Γάλα της Παρθένου
.


Στις περιδιαβάσεις μου στα μουσεία και στους θησαυρούς των καθεδρικών ναών της Δύσης, ιδιαίτερα αυτών της Γαλλίας, ήρθα σε επαφή με μεσαιωνικές λειψανοθήκες που περιείχαν ή και περιέχουν Άγιο Γάλα της Παρθένου (Saint-Lait de la Vierge), το οποίο μου προξένησε αμέσως ζωηρή περιέργεια. Τι να ήταν αυτό άραγε;
    
Αργότερα διάβασα και σημείωσα το παρακάτω απόσπασμα στην Πραγματεία περί λειψάνων (Le traité des reliques, 1543) του Γάλλου μεταρρυθμιστή θεολόγου Ιωάννου Καλβίνου (1509–1564), στο κεφάλαιο που διαπραγματεύεται τα «λείψανα» της Θεοτόκου. 
   
Σημειώνω εδώ ότι η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, κοινώς Μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα, ήταν ένα χριστιανικό μεταρρυθμιστικό κίνημα του 16ου αιώνα, που συνέβη στην Ευρώπη σε βάρος της Καθολικής Εκκλησίας, συνέπεια της οποίας ήταν η δημιουργία του Προτεσταντισμού.
   
«…Ωστόσο, για να έχουν τουλάχιστον κάτι που να ανήκε σε Αυτήν, προσπάθησαν να αντισταθμίσουν την έλλειψη άλλων κειμηλίων με την κατοχή των μαλλιών Της και του γάλακτός Της. Τα μαλλιά προσκυνούνται σε διάφορες εκκλησίες στη Ρώμη, στη Salvatierra στην Ισπανία, στη Maçon, Saint-Flour, Κλυνύ, Νεβέρ στη Γαλλία, καθώς και σε πολλές άλλες πόλεις. Όσον αφορά το γάλα, δεν υπάρχει ίσως μία πόλη, μία αδελφότητα, ένα ανδρικό ή γυναικείο μοναστήρι, όπου αυτό δεν εμφανίζεται σε μεγάλες ή μικρές ποσότητες. Πράγματι, αν η Παρθένος ήταν τροφός σε όλη της τη ζωή ή γαλακτοπαραγωγική φάρμα, δεν θα μπορούσε να παράξει τόσο γάλα από όσο δείχνεται ως δικό της στα διάφορα μέρη. Πώς αυτοί απέκτησαν όλο αυτό το γάλα δεν το λένε, και είναι περιττό εδώ να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει καμία βάση στα Ευαγγέλια για αυτές τις ανόητες και βλάσφημες υπερβολές.»
   
Και σε σημείωση:
   
«Φιαλίδια γεμάτα με τέτοιου είδους γάλα δείχνονταν σε διάφορες εκκλησίες στη Ρώμη, στη Βενετία στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου, στην Αιξ-αν-Προβάνς, στην εκκλησία των Célestins στην Αβινιόν, στον Άγιο Αντώνιο στην Πάδοβα κτλ κτλ, και πολλές ανόητες ιστορίες σχετίζονται με θαύματα που αποδίδονται σε αυτά τα λείψανα.»


Επρόκειτο λοιπόν για το μητρικό γάλα της Παρθένου Μαρίας; 
  
Σύντομα το μυστήριο θα λυνόταν, όταν θα επισκεπτόμουν τον θησαυρό Oignies στην Ναμύρ του Βελγίου. Ένας θησαυρός που περιέχει λειψανοθήκες με λείψανα Αποστόλων και άλλων αγίων, βυζαντινές σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Ξύλου και ανάμεσά τους να ξεχωρίζει το περιστέρι της φωτογραφίας, colombe eucharistique, φτιαγμένο με απαράμιλλη τέχνη από τον μοναχό Hugo (πριν 1187-περ. 1240) και που περιέχει Γάλα της Παρθένου (reliquaire du lait de la Vierge).
  

Μέρος του Θησαυρού Oignies, ένα από τα επτά θαύματα του Βελγίου.
Μέρος του Θησαυρού Oignies, ένα από τα επτά θαύματα του Βελγίου.



Η πόλη Ναμύρ (ενίοτε και Ναμούρ) του Βελγίου.
Η πόλη Ναμύρ
(ενίοτε και Ναμούρ)
του Βελγίου.



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...