40 - Το φυλαχτό του Καρλομάγνου

Το φυλαχτό του Καρλομάγνου.
Διακρίνεται καθαρά ο Τίμιος Σταυρός.

O Καρλομάγνος ή Κάρολος ο Μέγας (742 ή 747 – 28 Ιανουαρίου 814) (Γερμανικά: Karl der Große, Λατινικά: Carolus Magnus, Γαλλικά: Charlemagne) ήταν βασιλιάς των Φράγκων από το 771 έως το 814, βασιλιάς των Λομβαρδών από το 774 και ιδρυτής της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο Καρλομάγνος

39 - Σπάνιες φωτογραφίες από σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Σταυρού που βρίσκονται στην Ιταλία

Σταυροθήκη.
Ρώμη, Εκκλησία S. Maria in Campitelli

Στο τρίτο τεύχος του περιοδικού Rivista dell’Osservatorio per le Arti Decorative in Italia που εκδίδεται από το Πανεπιστήμιο του Παλέρμου (Università degli Studi di Palermo), η Margherita Spinucci παρουσιάζει στις σελίδες 23-42 ένα απόσπασμα από τη διδακτορική της διατριβή “Le stauroteche medievali in Italia” (= Οι μεσαιωνικές σταυροθήκες στην Ιταλία). Στο άρθρο της που επιγράφεται Nota sulle stauroteche medievali in Italia (= Σημειώσεις πάνω στις μεσαιωνικές σταυροθήκες στην Ιταλία) η συγγραφέας παρουσιάζει ένα περίγραμμα των διαφόρων τύπων των μεσαιωνικών σταυροθηκών που υπάρχουν σήμερα στην Ιταλία και παρακολουθεί την φορμαλιστική τους εξέλιξη μέσα στο χρόνο. Το άρθρο της συνοδεύεται και από 17 φωτογραφίες διαφορετικών μεσαιωνικών σταυροθηκών που φέρουν τεμάχια Τιμίου Σταυρού. Οι 16 φωτογραφίες που κρίθηκαν σκόπιμο να αναπαραχθούν εδώ είναι είτε φωτογραφίες που πήρε η ίδια η συγγραφέας είτε ανατυπώσεις από βιβλία, στα οποία δεν έχει πρόσβαση ο blogger.

   

Υπενθυμίζω εδώ ότι σύμφωνα με την διδακτορική διατριβή της Margherita Spinucci υπάρχουν στην Ιταλία 85 διαφορετικές σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Σταυρού που προέρχονται κατά κύριο λόγο από το Βυζάντιο ή τα Ιεροσόλυμα και φυλάσσονται σήμερα στο Βατικανό ή στην Ιταλία, σε μουσεία ή εκκλησίες.

Σταυροθήκη "Cicali", εμπροσθότυπος.
Γένοβα, Επισκοπικό Μουσείο (Museo Diocesano)

Σταυρός της Ειρήνης Δούκαινας, εμπροσθότυπος.
Βενετία, Θησαυρός του Αγίου Μάρκου

38 - Τα Ιερά δόντια της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας

Το Μαρτύριο της Αγίας Απολλωνίας, πίνακας του Guido Reni (περίπου 1614)

Τα πιο γνωστά λείψανα δοντιών είναι σίγουρα της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας, η οποία θεωρείται ως η προστάτιδα της οδοντιατρικής και των ανθρώπων που πάσχουν από οδοντιατρικές ασθένειες και τα συναφή προβλήματα. Κέρδισε το ρόλο αυτό, με βάση τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου της. Σύμφωνα με την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας κάηκε ζωντανή στην Αλεξάνδρεια μετά από βασανιστήρια που περιλάμβαναν μια οδυνηρή και βίαιη εξαγωγή των δοντιών της. Δεν είναι περίεργο, επομένως, ότι το πιο κοινό κειμήλιο που αποδίδεται στην Αγία Απολλωνία είναι ένα δόντι. Το 1987 ο Wiliam S. Walsh προσπάθησε να ταξινομήσει τα λείψανα της Αγίας Απολλωνίας και βρήκε δέκα εκκλησίες να κατέχουν λείψανα της Αγίας Απολλωνίας (Walsh W. S., Curiosities of popular customs and ofrites, ceremonies, observances, and miscellaneous antiquities, J. B. Lippincott Co, Philadelphia, 1897), ενώ οι Skrobonja et al. αναφέρονται σε 15 τόπους στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ με παρουσία λειψάνων της Αγίας, πολλά όμως από αυτά να είναι αμφισβητούμενα [Škrobonja A, Rotschild V, Culina T, St Apollonia's tooth- a relic in the cathedral treasury in Rab (Croatia), British Dental Journal 2009, 207 (10), σελ.: 499-502]. Δόντια της Αγίας Απολλωνίας μπορεί να δείτε στον θησαυρό του καθεδρικού ναού της πόλης Rab, στην Κροατία, καθώς και στον καθεδρικό ναό του Πόρτο, στην Πορτογαλία. Τεμάχια δοντιών κατέχει επίσης το Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, καθώς και η Αγγλικανική εκκλησία στο Walshingan της Βρετανίας (Beal JF, Tooth Relics,  British Dental Journal 2010, 208 (4), σελ.: 148).

Πίνακας του Francisco de Zurbarán, περίπου 1631,
Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.
Παριστάνεται η Αγία Απολλωνία.
Στο χέρι της κρατά τανάλια με ένα από τα δόντια της.

Σε αρκετές πόλεις, όπως έχει ειπωθεί, διασώζεται δόντι της Αγίας Απολλωνίας, μάρτυρος του Χριστού και προστάτιδας των οδοντιάτρων. Μία μικρή αναφορά στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας, μόλις σαρανταεπτά λέξεων, για την Απολλωνία που μαρτύρησε υπέρ Χριστού, πιθανότατα το 248 ή ίσως το 249, θα δημιουργήσει σταδιακά, κατά τον Μεσαίωνα, μία πολύ δημοφιλή αγία, ικανή να θεραπεύσει, όταν την επικαλείσαι με πίστη, κάθε οδοντικό πόνο και νόσημα και στην οποία τα παιδιά αφιέρωναν τα πρώτα τους δόντια.



Το δόντι της Αγίας Απολλωνίας στο θησαυρό του Καθεδρικού ναού της πόλης Rab, στη Κροατία



Πρωτότυπη λειψανοθήκη με την κάτω γνάθο
της Αγίας Μάρτυρος Απολλωνίας.
Επισκοπικό Μουσείο του Καθεδρικού του Μπρίντιζι, Ιταλία.

 

37 - Λειψανοθήκη με δόντι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού

Λειψανοθήκη με δόντι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού.
Ανήκει σήμερα στο Art Institute of Chicago.

Η Λειψανοθήκη με το δόντι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού βρίσκεται σήμερα στην κατοχή του Art Institute of Chicago μετά από αγορά το 1931. Αρχικά βρισκόταν στον θησαυρό του Καθεδρικού ναού του Αγίου Βλασίου της πόλης Brunswick της Γερμανίας τουλάχιστον από το 1482, αφού εμφανίζεται σε απογραφή λειψάνων του ναού. Ο ναός του Αγίου Βλασίου ήταν επίσης αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Προδρόμο.

36 - Τα σανδάλια του Χριστού

Τεμάχια από τα σανδάλια του Χριστού, ενσωματωμένα σε υποδήματα Καρολίγγειας εποχής

Στην Βασιλική του Αγίου Σωτήρος στην πόλη Prüm της Γερμανίας που βρίσκεται κοντά στο Λουξεμβούργο αποθησαυρίζεται ένα σπό τα διασημότερα ιστορικά και μεσαιωνικά θρησκευτικά κειμήλια: τα σανδάλια του Χριστού.

Η πόλη Prüm της Γερμανίας

 

35 - Αγιότης μαρτυρουμένη

Απόφαση της Πατριαρχικής και Συνοδικής πράξης
του Οικουμενικού Πατριαρχείου (αρ. 323 της 19/03/1998)
με την οποίαν ο Ιωακείμ ο Βατοπεδινός ο Παπουλάκης
συγκαταριθμείται στους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Αναδημοσιεύουμε εδώ την ενδιαφέρουσα ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου και καθηγητού Πανεπιστημίου πατρός Γεωργίου Μεταλληνού με τίτλο "Αγιότης μαρτυρουμένη" που δόθηκε στη σειρά ομιλιών στρογγυλής τραπέζης με θέμα: "Αγιότητα, ένα λησμονημένο όραμα" που οργανώθηκε με τη ευκαιρία συμπλήρωσης είκοσι χρόνων λειτουργίας του εκδοτικού οίκου "Ακρίτας" στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν από 21 Οκτωβρίου ως 16 Δεκεμβρίου 1998.

Οι ομιλίες αυτές δημοσιεύθηκαν στον επετειακό συλλογικό τόμο "Αγιότητα, ένα λησμονημένο όραμα" των εκδόσεων "Ακρίτας" (Α' έκδοση Δεκέμβριος 2001, σελ. 45-57) (εδώ όλος ο τόμος ή εδώ για την συγκεκριμένη ομιλία).
  

Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ἀθρόα¹ κατάταξη νέων Ἁγίων στὸ Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τόσο στὸ κλίμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅσο καὶ στὴν Ἐκκλησία τῆς Ῥωσίας, προκάλεσε τὶς ἑπόμενες σκέψεις πάνω σε μία οὐσιώδη πτυχὴ τῆς διαδικασίας τῆς «ἀναγνωρίσεως» Ἁγίων στὴν ὀρθόδοξη παράδοση.