199 - Λειψανοθήκη αναιρεθέντος νηπίου της Βηθλεέμ

Λειψανοθήκη με λείψανο (πόδι) αναιρεθέντος νηπίου της Βηθλεέμ

Λειψανοθήκη με λείψανο ενός από τα αναιρεθέντα υπό Ηρώδου νήπια της Βηθλεέμ βρίσκεται στον Θησαυρό του Καθεδρικού Ναού της Βασιλείας στην Ελβετία. Το λείψανο (πόδι) δωρήθηκε τον 6ο αιώνα από Ιρλανδούς μοναχούς στον Καθεδρικό Ναό της Βασιλείας, αλλά στεγάζεται σε μία πολύ μεταγενέστερη λειψανοθήκη, πλούσια διακοσμημένης, του 15ου αιώνα (περίπου 1450).

Η Βασιλεία, Ελβετία

198 - Τα φυλακτά της 'Υστερης Αρχαιότητας

Χρυσό περιδέραιο με Γοργόνειο.

Γυναικείο φυλακτό για την προστασία της μήτρας.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη
3^ος αι.

Σύντομα πρόκειται να εκδοθεί η μελέτη του Δρ. Παναγιώτη Καμπάνη, Αρχαιολόγου - Ιστορικού του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού με τίτλο "ΤΑ ΦΥΛΑΚΤΑ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ. Η διατήρηση και ο μετασχηματισμός τους από τη χριστιανική κοινωνία".

Πράσινος ίασπις με παράσταση
του θαύματος της αιμορροούσας.
Φυλακτό για την αιμορραγία της μήτρας.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη,
6^ος – 7ος αι.

Από την ογκωδέστατη και πρωτότυπη αυτή μελέτη που ερευνά τα φυλακτά της Ύστερης Αρχαιότητας, η λειψανοθήκη προδημοσιεύει εδώ τον πίνακα περιεχομένων, περίληψη καθώς και φωτογραφίες με δείγματα φυλακτών. Η Ύστερη Αρχαιότητα καλύπτει την περίοδο 300-640 μ.Χ. και αποτελεί τη μεταβατική περίοδο μεταξύ της Κλασικής Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα.

Περιεχόμενα

Προλογίζοντες, Ευχαριστίες, Εισαγωγή

Α΄ Το τελετουργικό της κατασκευής των φυλακτών

Οι «Μαγικοί» Πάπυροι

Τα Ἄρρητα ἔργα

Βίβλοι ἀπόκρυφοι καὶ ψευδεπίγραφοι

Περί Εἱμαρμένης / Η δύναμη της Κοσμικής Συμπάθειας

Περί Προνοίας / Αστρολογία και φυλακτά

Η δύναμη των λίθων και των μετάλλων

Ιερά ζώα και βότανα

Η ζωή των μορφών

Ο μικρόκοσμος των συμβόλων

Ψιθυρίζοντας τα ιερά ονόματα: ξόρκια, επωδές  και χαρακτήρες

Παράρτημα

Κρυπτά ὀνόματα - nomina sacra - voces magicae

Θεωνυμίαι

Γράμματα ἀλεξίκακα

Ὀπτικά σημάδια λόγου

Μαγικά τετράγωνα

Τό τετράγωνο τοῦ SATOR

Ἱεροί ἀριθμοί

Ἄφθεγκτοι χαρακτῆρες

Μαλαχείμ, ἡ γλῶσσα τῶν ἀγγέλων

Οἱ χαρακτῆρες τοῦ Χνούβη

Σημεῖα  ἀναγνώρισης

Τό σημεῖον τοῦ σταυροῦ

Β΄ Από τα τελέσματα των εθνικών στα φυλακτήρια των χριστιανών

 Ἀπολλωνίου Τυανέως τά τελέσματα

Μεγαλύνουσι τά φυλακτήρια αὐτῶν

Έξις / Προσεγγίζοντας την προσωπικότητα του χρήστη

Γ΄ Κατηγορίες φυλακτών

Ὁ πολυπαθής ὀφθαλμός / Τα φυλακτά του φθόνου και της βασκανίας

Χαριτήσια καὶ νικητικά / Τα φυλακτά της επιτυχίας                                                 

Κεστός ἱμάς / Τα φυλακτά του έρωτα                                                                       

Ὁμόνοια- Concordia / Τα φυλακτά  του γάμου

Βοήθει τῇ φοροῦσα / Τα φυλακτά της γυναίκας και του παιδιού

Φυλακτήριον πρός νόσους / Τα φυλακτά της υγείας

Ὁ φυλάσσων καὶ διασώζων τάς ψυχάς τῶν ἀνθρώπων / Τα διαβατήρια φυλακτά της ψυχής

Δ΄ Επίλογος

Ε΄ Βιβλιογραφία, Βραχυγραφίες, Πηγές, Γενική Βιβλιογραφία

Ζ΄ Εικόνες

197 - Ιερή εμβάδα του Αγίου Διονυσίου της Ζακύνθου στο πλοίο "ΝΗΣΟΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ"

 

Πανηγυρικό χαρακτήρα έλαβε το πρώτο τακτικό δρομολόγιο της KEFALONIAN LINES στη γραμμή ΚΥΛΛΗΝΗ-ΖΑΚΥΝΘΟΣ (Δεκέμβριος 2013).

Το επιβατικό κοινό και η κοινωνία της Ζακύνθου αγκάλιασε το εγχείρημα της Εταιρείας μας και το πλοίο, ενώ η Εκκλησία παρέδωσε στο πλοίο την ιερή παντόφλα του Αγίου Διονυσίου, πολιούχου του νησιού, τιμή που αποδίδεται σε πολύ σημαντικές στιγμές για το νησί.

Η παράδοση πραγματοποιήθηκε με ειδική τελετή αμέσως μετά την άφιξη του πλοίου στο λιμάνι, ενώ ακολούθησε αγιασμός, στον οποίο παρευρέθηκε πλήθος κόσμου και επιβατών.

Η KEFALONIAN LINES, ο πλοίαρχος του Πλοίου και όλο το προσωπικό  ευχαριστούν από καρδιάς τη ζακυνθινή κοινωνία και τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής του Αγ. Διονυσίου για τη μεγάλη τιμή που έκαναν στο πλοίο μας, ενώ από την πλευρά της η Εταιρεία μας υπόσχεται ότι θα σταθεί αντάξια των προσδοκιών του νησιού.

Η ιερή παντόφλα του Αγ. Διονυσίου τοποθετήθηκε σε ειδική λάρνακα και θα παραμείνει τοποθετημένη στο κεντρικό σαλόνι του «ΝΗΣΟΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ».

Πηγή: Δελτίο Τύπου της Kefalonian Lines

196 - Φωτογραφίες από τον βίο του πατρός Σεραφείμ Ρόουζ

Οι φωτογραφίες από τον βίο του πατρός Σεραφείμ Ρόουζ δημοσιεύτηκαν στην πλειοψηφία τους στο έργο του Ιερομόναχου Δαμασκηνού της Αδελφότητος του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας "Πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ. Η ζωή και τα έργα του", τόμοι Α', Β' και Γ' (εκδόσεις Μυριόβιβλος για την ελληνική γλώσσα). 

Από αυτές τις φωτογραφίες η λειψανοθήκη έκανε μία μικρή επιλογή που μπορείτε να δείτε παρακάτω.

195 - Ιερά λείψανα της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Νικήσιανης

Τίμιο Ξύλο

Κοντά στην κωμόπολη της Ελευθερούπολης Καβάλας και στους πρόποδες του καταπράσινου χωριού της Νικήσιανης, βρίσκεται η Ιερά ανδρώα κοινοβιακή Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Νικήσιανης. Μεγάλος πνευματικός θησαυρός της Ιεράς Μονής είναι και τα ιερά λείψανα Αγίων και Μαρτύρων της Εκκλησίας μας που αποθησαυρίζονται εκεί: τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, δέρμα και ζώνη του Αγίου Σπυρίδωνος Επισκόπου Τριμυθούντος, τμήμα της παλάμης του Αγίου Πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου, τμήμα Λειψάνου του Αγίου  Θεοδώρου του Τήρωνος, η επιγονατίδα του Αγίου Χαραλάμπους του Θαυματουργού, λείψανο του Αγίου Κοσμά πρωτομαρτυρήσαντος επί Βέκου, λείψανο του Παχωμίου του νεομάρτυρος, λείψανο του Αποστόλου Πέτρου και πολλών ακόμη άλλων Αγίων (σύμφωνα με τον ιστότοπο της Ιεράς Μονής). Μερικές φωτογραφίες από τον ιερό πλούτο της Μονής μπορείτε να δείτε παρακάτω.

194 - Η δεξιά χείρα του Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου

Η δεξιά χείρα του Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου.

Δεν είναι ίσως ευρύτερα γνωστό, αλλά η δεξιά χείρα του Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου (εορτάζει 15 Δεκεμβρίου) αποθησαυρίζεται εντός ωραιότατης ασημένιας λειψανοθήκης στον Ιερό Ναό Παντοκράτορος Πατρών.

Πληροφορίες: Ιερός Ναός Παντοκράτορος Πατρών

Παλαιά εικόνα του Αγίου Ιερομάρτυρος Ελευθερίου.

193 - Ιεροτοπικά "λείψανα" του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου

Με αφορμή την επίσημη Αγιοκατάταξη, εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου στις 27 Νοεμβρίου 2013, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος εδέχθη στις 17 Δεκεμβρίου 2013 τον ιερομόναχο π. Γεώργιο Αλευρά Καυσοκαλυβίτη εκ της ομωνύμου Ιεράς Σκήτης του Αγίου Όρους.

Κατά την προγραμματισμένη συνάντηση προσεφέρθη χώμα εκ του Ιερού μνήματος του Αγίου Πορφυρίου, καθώς επίσης και εκ του σημείου όπου ο Άγιος Γέροντας Πορφύριος έλαβε την μεγίστη Αγιοπνευματική Χάρη.  

  

Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, λαμβάνοντας το αναπάντεχο δώρημα, είπε τα εξής: «Είχα την ευλογία προ πολλών ετών να επισκεφθώ τον Άγιον Γέροντα Πορφύριον, εις το Ιερόν Ησυχαστήριον της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού εις το Μήλεσι Αττικής του οποίου υπήρξε Κτήτωρ. Με ιδιαιτέραν συγκίνησιν έλαβον τας ευλογίας του, συνειδητοποιώντας εμπειρικώς την ήδη τότε Αγιοπνευματικήν του κατάστασιν. Η ζωήν του ήτο ζωή εγνωσμένης Αγιότητος. Τυγχάνω ενήμερος της ευφροσύνης και του αισθήματος παρηγορίας με τα οποία υπεδέχθη ο λαός την Αγιοκατάταξήν του στις δύσκολες στιγμές που περνά. Επληροφορήθην τέλος τον μεστόν λόγον που εξεφώνησεν ο Άγιος Φιλαδελφείας κ. Μελίτων εις την πανηγυρικήν Θείαν Λειτουργίαν που έλαβεν χώραν εις το Ιερόν Ησυχαστήριον της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού εις το Μήλεσι Αττικής, κατά τον οποίον λόγον, εχαρακτηρίσθη ο Μακαριστός Άγιος Γέρων Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης ως πραγματικός ηγέτης του λαού».

Στην συνέχεια ο π. Γεώργιος Αλευράς είπε τα εξής: «Παναγιώτατε σας μεταφέρω τα σεβάσματα της συνοδείας του Αγίου Γέροντός μας Πορφυρίου, εκ της Ιεράς Σκήτης των Καυσοκαλυβίων του Αγίου όρους. Επιτρέψατέ μου Παναγιώτατε να σας υπενθυμίσω τους λόγους που καταθέσατε δημοσίως από του έτους 2009, ότι η παγκόσμιος σοβούσα οικονομική κρίσις είναι πρωτίστως κρίσις πνευματική. Είναι επομένως Παναγιώτατε πράγματι βάλσαμο παρηγορίας η επίσημη Αγιοκατάταξη του Αγίου Γέροντος Πορφυρίου για τον λαόν μας, ως ηγέτου Αγιοπνευματικής ανατάσεώς του και όχι μόνον οικονομικής. Σεις δείξατε επομένως Παναγιώτατε και τον πραγματικόν δρόμον εξόδου εκ της κρίσεως». 

Πηγή:

ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Φωτογραφίες Νικολάου Μαγγίνα

Διαβάστε επίσης:

635 - Δύο λείψανα αίματος του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη

566 - Λείψανα αίματος του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη

471 - Αίμα του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου

193 - Ιεροτοπικά "λείψανα" του Οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου

192 - Ένα βυζαντινό άγιο δισκάριο εξαιρετικής τέχνης

Αυτό το άγιο δισκάριο που αποθησαυρίζεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου κατασκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη του 9ου ή στις αρχές του 10ου αιώνα. Είναι από σαρδόνυχα που έχει διακοσμηθεί με περιμετρική ταινία από επίχρυσο ασήμι. Στο κέντρο του σαρδόνυχα ενσωματώθηκε ένα μικρό σμάλτινο μετάλλιο με απεικόνιση του Μυστικού Δείπνου που θεωρείται αριστούργημα της βυζαντινής τέχνης. Το σμάλτινο μενταγιόν είναι αξιοσημείωτο τόσο για την ποιότητα της εκτέλεσής του, όσο και για το σχέδιό του.
  

 

191 - Περιπλάκηθι την σορόν, προσηλώθητι τη λάρνακι

Περιπλάκηθι την σορόν, προσηλώθητι τη λάρνακι.
Στο αδιάφθορο σεπτό λείψανο της Οσίας Παρασκευής της Επιβατινής ή Νέας.
Καθεδρικός Ναός, Ιάσιο, Ρουμανία.

῾Ολόκληρη τὴν κτίση καὶ τὸν ἄνθρωπο τοὺς συντηρεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ. ῾Η οὐσιοποιός, ζωοποιός, σοφοποιὸς καὶ θεοποιὸς Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκείνη, ποὺ διατηρεῖ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ὕπαρξη τῶν ὄντων, τὴ λειτουργία τῶν κτισμάτων, τὴν πνευματικὴ προαγωγὴ τοῦ ἀνθρώπου.

   

῾Ο ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς κάπου στὰ συγγράμματά του λέγει:

 

Κἄν γάρ τι τῶν κτισμάτων ὑπὸ τῶν πατέρων προσαγορευόμενον ἀκούσης θεῖον, μὴ διὰ τὴν οἰκείαν φύσιν τὴν κτιστὴν οὖσαν εἰρῆσθαι νόμιζε τοιοῦτον, ἀλλὰ διὰ τὴν ἐνοικοῦσαν αὐτῷ θείαν δωρεὰν τοῦ Πνεύματος... (᾿Αντιρρητικὸς 7, 3 σελ. 463, ἔκδ. Χρήστου, τ. 3ος)

 

Δηλαδή, ὅταν ἀκούσουμε τοὺς Πατέρες νὰ ὀνομάζουν ἕνα κτίσμα θεῖον, ὅπως π.χ. οἱ θεῖοι Ἄγγελοι, ὁ θεῖος Πατήρ, τὰ θεῖα Λείψανα κ.λ.π., δὲν πρέπει νὰ νομίζουμε πὼς αὐτὰ καθ᾿ ἑαυτὰ εἶναι θεῖα καὶ ἱερά, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἐνοικεῖ μέσα τους ἡ θεία Χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἶναι καὶ αὐτὰ θεῖα.

  

῾Η Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐκχέεται παντοῦ καὶ ἰδιαιτέρως στὸν ἄνθρωπο. ῞Οταν λέμε Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐννοοῦμε τὶς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, δηλ. αὐτὸ ποὺ μποροῦμε νὰ πάρουμε ἀπ᾿ τὸ Θεό. ῾Ο ἄνθρωπος, ποὺ καθαρίζεται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ δέχεται μέσα του τὴν ἀκτίνα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, λάμπει ὁλόκληρος. Λάμπει τόσο πολύ, ποὺ ἀκόμη σκορπάει αὐτὴ τὴ Χάρη, ποὺ παίρνει καὶ στὰ οἰκεῖα του ἀντικείμενα, δηλ. στὰ πράγματά του.

 

Τέτοια παραδείγματα ἔχουμε τὰ πρόσωπα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου. ῎Εχουμε πληροφορίες ἀπὸ τὶς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων πὼς τὰ σουδάρια καὶ τὰ σιμικίνθια τοῦ Παύλου κάνανε θαύματα·

  

Δυνάμεις τε οὐ τὰς τυχούσας ὁ Θεὸς ἐποίει διὰ τῶν χειρῶν τοῦ Παύλου, ὥστε καὶ ἐπὶ τοὺς ἀσθενοῦντας ἀποφέρεσθαι ἀπὸ τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ σουδάρια καὶ σιμικίνθια καὶ ἀπαλλάσεσθαι ἀπ᾿ αὐτῶν τὰς νόσους καὶ τὰ πονηρὰ πνεύματα ἐκπορεύεσθαι (Πράξ. ιθ΄ 11-12)

 

῾Ο ἑρμηνευτὴς Οἰκουμένιος γράφει πὼς τὰ σουδάρια ἦταν λινοειδῆ ὑφάσματα ποὺ τὰ ἔβαζαν στὸ κεφάλι τους καὶ τὰ σιμικίνθια ἦταν τὰ μαντήλια ποὺ κρατοῦσαν στὸ χέρι τους γιὰ νὰ σφογγίζουν τοὺς ἱδρῶτες, τὸν πτύελον, τὰ δάκρυα «καὶ τὰ ὅμοια» (P.G. 118, 249). Αὐτά, λοιπόν, τὰ πανιά, ποὺ τὰ εἶχαν γιὰ προσωπικὴ χρήση τῶν ἀναγκῶν τους, κάνανε θαύματα, ἐπειδὴ εἶχαν ἔλθει σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ πρόσωπο καὶ τὰ χέρια τοῦ Παύλου, ποὺ εἶχαν τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ.

  

Τόσο πολὺ ὁ Κύριος τιμᾶ τοὺς φίλους του τοὺς Ἁγίους, ὥστε καὶ τὰ ἐνδύματά τους καὶ τ᾿ ἄλλα ἀντικείμενά τους, καὶ αὐτὴ τὴ σκιά τους δίνει τὴ δύναμι νὰ θαυματουργοῦν. Πόσο μᾶλλον δίνει θαυματουργικὴ χάρι στὰ ἱερὰ Λείψανά τους... (Νικολάου Σωτηροπούλου, Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων, σελ. 360)

  

Τὸ ἴδιο συνέβαινε καὶ μὲ τὴ σκιὰ τοῦ Πέτρου. Οἱ ἄνθρωποι ἔφερναν στὶς πλατεῖες, ἐκεῖ δηλ. ποὺ μιλοῦσε ὁ Πέτρος, τοὺς ἀσθενεῖς ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἄν ἡ σκιὰ ἐπισκιάση τινι αὐτῶν (Πράξ. ε΄ 15). ῾Η σκιὰ τοῦ Πέτρου, ποὺ ἦταν μιὰ ἀμυδρὰ εἰκόνα τῆς ὑπάρξεώς του, εἶχε χάρη καὶ ἔκανε καλὰ τοὺς ἀρρώστους. ῾Η σκιὰ τοῦ Κυρίου δὲν ἔκανε θαύματα, ἐνῶ ἡ σκιὰ τοῦ Πέτρου θεράπευε. Βλέπουμε νὰ ἐφαρμόζεται ἡ προφητεία τοῦ Κυρίου ποὺ λέγει πὼς οἱ Μαθητές Του θὰ κάνουν μεγαλύτερα θαύματα (ἐννοεῖται μὲ τὴ δύναμή Του) ἀπὸ τὸν ἴδιο (᾿Ιωάν. ιδ΄ 12).

* * *

 

῎Ας ἔλθουμε τώρα σὲ μιὰ ἄλλη περίπτωση, ποὺ ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ. ῾Ο εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος γράφει πὼς ὁ Χριστὸς πολλοὺς ἐθεράπευσεν, ὥστε ἐπιπίπτειν αὐτῷ ἵνα αὐτοῦ ἅψωνται ὅσοι εἶχον μάστιγας (Μάρκ. γ΄ 10). Δηλαδή, πέφτανε οἱ ἄνθρωποι πάνω στὸ Χριστό, ἔστω καὶ νὰ Τὸν ἀκουμπήσουν, γιὰ νὰ γίνουν καλὰ ἀπὸ τὶς ἀρρώστιες τὶς σωματικὲς ἢ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὶς μάστιγες τῶν πονηρῶν πνευμάτων ποὺ εἶχαν.

190 - Η σταυροθήκη του Stavelot

Η σταυροθήκη του Stavelot. Δημιουργήθηκε για να στεγάσει τα δύο εσωτερικά βυζαντινά τρίπτυχα,
δώρα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνού, που περιέχουν Τίμιο Ξύλο, τεμάχιο από
φόρεμα της Παναγίας και λίθο από τον Πανάγιο Τάφο του Χριστού.

Η τρίπτυχη σταυροθήκη του Stavelot είναι μία μεσαιωνική σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου από χρυσό και σμάλτο. Δημιουργήθηκε για να στεγάσει τα δύο εσωτερικά τρίπτυχα βυζαντινής προέλευσης που έλαβε πιθανότατα ως δώρο, ο ηγούμενος του αββαείου των Βενεδικτίνων μοναχών του Stavelot (στο σημερινό Βέλγιο) Wibald (1098-1158), ο οποίος είχε σταλεί σε διπλωματική αποστολή στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο Βαρβαρόσσα τον χειμώνα του 1154.  Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ο Wibald έλαβε τα δύο μικρότερα τρίπτυχα ως διπλωματικό δώρο από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνό, και μετά την επιστροφή του στο Stavelot, ανέθεσε σε καλλιτέχνες της κοιλάδας του ποταμού Meuse (Μεύσης) να δημιουργήσουν το μεγαλύτερο εξωτερικό τρίπτυχο. Έτσι έχουμε ένα σπάνιο συνδυασμό βυζαντινών τρίπτυχων σταυροθηκών Τιμίου Ξύλου που ενσωματώθηκαν στο εσωτερικό λατινογενούς τρίπτυχης σταυροθήκης που λειτουργούσε και ως φορητό αλτάριο (= η αγία τράπεζα των Καθολικών).  Η σταυροθήκη μάλιστα του Stavelot θεωρείται σήμερα και ένα εξαιρετικό αριστούργημα της Ρωμανικής αργυροχρυσοχοΐας και τέχνης.  

Διαβάστε περισσότερα και δείτε λεπτομερείς φωτογραφίες παρακάτω:

189 - Η Σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου της Λιέγης

Η Σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου της Λιέγης.
Φέρει Τίμιο Ξύλο και λείψανα.

Στο Μουσείο Curtius (Musée Curtius), στη Λιέγη (Liège) του Βελγίου, φυλάσσεται μία σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου, περίφημο έργο της λεγόμενης τέχνης Μοζάν (Mosan art).

Η τρίπτυχη σταυροθήκη κατασκευάστηκε από ξύλο βελανιδιάς που καλύφθηκε από έκτυπο επιχρυσωμένο χαλκό. Ο χαλκός χαράχτηκε και εν μέρει επισμαλτώθηκε. Το τρίπτυχο αποδίδεται στον Godefroid de Huy (περ 1100 - περ 1173), Βέλγο χρυσοχόο και επισμαλτωτή, και έχει διαστάσεις 55 Χ 53 εκ. (ανοιχτό).

Τέσσερα μικροτεμάχια Τιμίου Ξύλου που ενώθηκαν σε σχήμα σταυρού.
Μικροτεμάχιο από την κάρα του Ιωάννη του Βαπτιστή και ένα δόντι του Αγίου Βικεντίου.

Στο αέτωμα η μορφή του Χριστού. Στο κεντρικό μέρος δύο άγγελοι κρατούν ένα πλαίσιο που περιέχει τέσσερα μικροτεμάχια Τιμίου Ξύλου που ενώθηκαν σε σχήμα σταυρού. Επιγραφή: Lignu(m) Vit(a)e (= Το Ξύλο της Ζωής). Μεταξύ τους τα μικροτεμάχια του Τιμίου Ξύλου χωρίζονται από μαργαριτάρια. Στο κέντρο του σταυρού πολύτιμος λίθος (αχάτης). Οι άγγελοι συμβολίζουν, όπως υποδηλώνουν οι επιγραφές, την Veritas (= Αλήθεια) αριστερά και την Κρίση (= Judicium) δεξιά. Πάνω από το πλαίσιο με τα μικροτεμάχια του Τιμίου Ξύλου προτομή τρίτου αγγέλου από σμάλτο με την επιγραφή: Misericordia (= Έλεος).  Κατωτέρω του κεντρικού πλαισίου και εντός διαφανούς πολύτιμου λίθου (cabochon) μικροτεμάχιο από την κάρα του Ιωάννη του Βαπτιστή και ένα δόντι του Αγίου Βικεντίου. Στη βάση προτομές πέντε αγίων, τρεις από τους οποίους κρατούν βιβλίο. Επιγραφή: Resurrectio sanctorum (= Η Ανάσταση των Αγίων). Στα πλαϊνά φύλλα του τρίπτυχου, οι προτομές των δώδεκα αποστόλων.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση, το Τίμιο Ξύλο δωρήθηκε το 1006 στον αυτοκράτορα Ερρίκο Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον βασιλιά της Γαλλίας Ροβέρτο Β΄ τον Ευλαβή. Με τη σειρά του ο Ερρίκος Β΄ το αντιδώρησε στη χριστιανική αδελφότητα του Τιμίου Σταυρού της Λιέγης, το ίδιο περίπου διάστημα. 

  

Η Λιέγη του Βελγίου.

 Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:

188 - Αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο

Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου (1906 - 1991) προχώρησε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την σημερινή συνεδρίασή της (Τετάρτη 27/11/2013), υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Πηγή:

Οικουμενικό Πατριαρχείο

Αγιορειτικές Μνήμες

187 - Η Εκκλησία έχει σκοπό να κάνει τον άνθρωπο ιερό λείψανο

Tο αδιάφθορο λείψανο της Αγίας Θεοδώρας, της Αυγούστας.
"...ἡ θήκη, θεόστεπτε, τῶν σῶν ἁγίων λειψάνων, πλήρης οὖσα χάριτος, καταφλέγει δαίμονας..."

Σκέφτηκα, λοιπόν, νὰ σᾶς πῶ λίγα πράγµατα γύρω ἀπὸ τὴν ἀξία τῶν ἱερῶν λειψάνων. Τὸ ἐρώτηµα εἶναι: γιατί ἐµεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἀγαπᾶµε πάρα πολὺ τὰ ἱερὰ λείψανα; Ὑπάρχουν βαθύτατοι λόγοι ποὺ δείχνουν ὅτι τὰ ἱερὰ λείψανα τὰ ἀγαπᾶµε γιατί ἐκφράζουν τὴν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας µας.

 
Πρῶτον, τὰ ἱερὰ λείψανα µᾶς δείχνουν τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν µερικοὶ ποὺ δὲν πιστεύουν καὶ ἀρνοῦνται τὸν Θεὸ καὶ ὑπάρχει καὶ κάποιος φιλόσοφος παλαιότερα ποὺ ἔλεγε ὅτι ὁ Θεὸς ἀπέθανε. Ἐµεῖς οἱ Χριστιανοὶ πολλὲς φορὲς χρησιµοποιοῦµε διάφορα ἐπιχειρήµατα γιὰ νὰ ἀποδείξουµε τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, ἐπιχειρήµατα φιλοσοφικά, ὀντολογικά, κοσµολογικὰ καὶ ἠθικά. Ἡ µεγαλύτερη ἀπόδειξη τῆς ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ εἶναι τὰ ἱερὰ λείψανα. Αὐτὰ δείχνουν ὅτι ὁ Θεὸς ὑπάρχει καὶ εἶναι ζωντανός. Δὲν εἶναι ὁ Θεὸς τῶν φιλοσόφων καὶ τῶν στοχαστῶν, ἀλλὰ ὁ Θεὸς τῶν Ἁγίων. Εἶναι ὁ Θεὸς τῆς ἁγίας Παρασκευῆς καὶ ὁ Θεὸς τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου. Ὑπάρχουν πολλὰ λείψανα τὰ ὁποῖα παραµένουν ἄφθαρτα, δὲν λιώνουν καὶ ἄλλα ἱερὰ λείψανα τὰ ὁποῖα εὐωδιάζουν καὶ κάνουν θαύµατα. Προχθὲς ποὺ ἐρχόµουν στὸ Βουκουρέστι, στὸ ἀεροδρόµιο, τὸ ἔµαθαν πολλοὶ (ἄνθρωποι) καὶ ἦρθαν 500 περίπου ἄνθρωποι γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου καὶ παρετήρησα ὅτι µέσα ἀπὸ τὰ λείψανα ἔβγαινε πολλὴ εὐωδία. Ἀπόδειξις ὅτι µέσα ἐκεῖ ὑπάρχει ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος.
  

Ὅταν πεθαίνη ὁ ἄνθρωπος καὶ φεύγη ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶµα, τὸ δέρµα πρέπει νὰ καταστραφῆ, νὰ λιώση. Τὸ δέρµα εἶναι γεµάτο ἀπὸ κύτταρα καὶ ἔπρεπε αὐτὰ νὰ διαλυθοῦν μὲ τὸν θάνατο. Τί εἶναι ὄµως ἐκεῖνο ποὺ κάνει τὰ ἱερὰ λείψανα νὰ παραµένουν ἄφθαρτα καὶ νὰ διατηρῆται τὸ δέρµα; Εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ αὐτὸ δείχνει ὅτι ὁ Θεὸς ὁ δικός µας εἶναι ζωντανός. Δὲν εἶναι µιὰ ἀξία καὶ µιὰ ἰδέα, ὅπως ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες φιλόσοφοι, δὲν εἶναι κάποιος ὁ ὁποῖος κατοικεῖ στοὺς οὐρανοὺς καὶ ἀπὸ ἐκεῖ διευθύνει τὸν κόσµο. Ὁ Θεὸς ἀναπαύεται στοὺς ἁγίους καὶ αὐτὸ φαίνεται καθαρὰ στὰ ἅγια λείψανα.

 
Δεύτερο θεολογικὸ µήνυµα εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι Σῶµα Χριστοῦ, ἀλλὰ εἶναι, ὅµως, καὶ κοινωνία τῆς θεώσεως, διότι φθάνουµε στὴν θέωση, στὴν ἕνωση µὲ τὸν Θεό. Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι μιὰ φιλανθρωπικὴ ὀργάνωση, δὲν εἶναι µιὰ θρησκεία, ὅπως οἱ ἄλλες θρησκεῖες, δὲν εἶναι ἕνα ἀνθρώπινο σωµατεῖο, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ Σῶµα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὰ ἱερὰ λείψανα εἶναι τὰ µέλη τοῦ Σώµατος τοῦ Χριστοῦ. Γιατί, ὅπως ἔλεγα προηγουµένως, ὁ Χριστὸς κατοικεῖ µέσα στοὺς Ἁγίους. Αὐτὸ δείχνει καὶ ποιὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας µας.

 
Ὁ βαθύτερος σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νὰ κάνη τὸν ἄνθρωπο ἅγιο. Ἡ Ἐκκλησία µὲ τὰ ἅγια Μυστήρια καὶ τὴν ἀσκητικὴ ζωὴ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν θέωση καὶ τὸν ἁγιασµό. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ ἐργαστήριο τῆς ἁγιότητος. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει σκοπὸ νὰ κάνη τὸν ἄνθρωπο ἱερὸ λείψανο. Αὐτὸς εἶναι ὁ βαθὺς σκοπὸς τῆς ζωῆς µας. Νὰ γίνουµε ἅγιοι, ὅπως ἡ ἁγία Παρασκευὴ καὶ ὁ ἅγιος Πολύκαρπος.

 
Καὶ τρίτο σηµεῖο, θεολογικὸ µήνυµα τῶν ἱερῶν λειψάνων εἶναι ὅτι καταργήθηκε ὁ θάνατος. Πρὶν τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ὁ θάνατος ἦταν ἕνα φοβερὸ θηρίο. Κανένας δὲν µποροῦσε νὰ τὸν νικήση. Μετὰ ὅμως τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὅσοι ἑνώνονται µὲ τὸν Χριστὸ νικοῦν τὸν θάνατο. Ὁ θάνατος, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Μάξιµος ὁ Ὁµολογητής, εἶναι ἕνας µεγάλος ὕπνος. Ἔβλεπα αὐτὲς τὶς ἠµέρες τὸ ἱερὸ λείψανο τῆς ἁγίας Παρασκευῆς. Εἶναι σὰν νὰ κοιµᾶται καὶ περιµένει τὴν φωνὴ τοῦ Ἀρχαγγέλου, γιὰ νὰ ξυπνήση στὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ θάνατος τώρα δὲν εἶναι φοβερὸς καὶ τροµερός. Μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως εἶπα προηγουµένως, εἶναι ἕνας ὕπνος. Μὲ τὸν θάνατο µεταβαίνoυµε ἀπὸ τὴν παροῦσα ζωὴ στὴν ἄλλη ζωή. Ἀπὸ αὐτὸν τὸν κτιστὸ ναὸ ὁδηγούµαστε στὸν ἄκτιστο ναό. Ὁ θάνατος εἶναι µιὰ συνάντηση τοῦ ἀνθρώπου µὲ τὸν Θεό, τὴν Παναγία καὶ ὅλους τοὺς Ἅγιους.

 
Αὐτὰ εἶναι τὰ τρία µεγάλα θεολογικὰ µηνύµατα, τὰ ὁποῖα βγαίνουν ἀπὸ τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων μας, ὅτι δηλαδὴ ὁ Θεὸς ὑπάρχει, εἶναι ζωντανὸς Θεός, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ ἐργαστήριο τῆς ἁγιότητος καὶ ὁ θάνατος ἔχει καταργηθῆ, εἶναι ἕνας ὕπνος.

 
Γι᾽  αὐτὸ προσκυνοῦµε µὲ τόση µεγάλη ἀγάπη καὶ σεβασµὸ τὰ ἱερὰ λείψανα. Γι᾽ αὐτὸ ἐγκαινιάζουµε τοὺς Ἱεροὺς Ναούς, θέτοντας τὰ ἅγια λείψανα τῶν µαρτύρων στὴν Ἁγία Τράπεζα.

ΤΡΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ
Μητρ. Ναυπάκτου Ἱεροθέου

ΠΗΓΗ: περιοδ. «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ»
Ἱ. Μητρ. Ναυπάκτου, τ. 183, Ὀκτώβριος 2011
Στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»

186 - H κολώνα όπου κατά την παράδοση αποκεφαλίσθηκε η αλεξανδρινή Μεγαλομάρτυς Αγία Αικατερίνη

Η κολώνα όπου κατά την παράδοση
αποκεφαλίσθηκε η αλεξανδρινή Μεγαλομάρτυς Αγία Αικατερίνη.

Στον Καθολικό Ναό της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου Αλεξανδρείας φυλάσσεται ως πολύτιμο θησαύρισμα η κολώνα όπου κατά την παράδοση αποκεφαλίσθηκε η αλεξανδρινή Μεγαλομάρτυς Αγία Αικατερίνη.

Η κολώνα όπου κατά την παράδοση
αποκεφαλίσθηκε η αλεξανδρινή Μεγαλομάρτυς Αγία Αικατερίνη.

Πηγή: Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

185 - Βυζαντινοί εγκόλπιοι σταυροί με Τίμιο Ξύλο

Βυζαντινοί ιεροί θησαυροί διασκορπίστηκαν όχι μόνο προς τη Δύση, αλλά και προς την Ανατολή. Μάλιστα πολύτιμα ιερά αντικείμενα βυζαντινής προέλευσης έχουν βρεθεί ακόμα και στην Κίνα. Αν και η λειψανοθήκη ενδιαφέρεται περισσότερο για τη διάδοσή τους στη Λατινική Δύση, η αντίστροφη πορεία, η πορεία δηλαδή προς την Ανατολή, δεν μας αφήνει αδιάφορους.

Το Μουσείο Καλών Τεχνών στην Τιφλίδα (Γεωργία) αποθησαυρίζει εγκόλπιους βυζαντινούς σταυρούς με τεμάχια Τιμίου Ξύλου που προέρχονται από το σκευοφυλάκιο του Καθεδρικού Ναού της Μονής Martvili (Γεωργία). Η λειψανοθήκη κατάφερε να βρει δύο φωτογραφίες από δύο διαφορετικούς εγκόλπιους βυζαντινούς σταυρούς του 10ου αιώνα που σύμφωνα με τις πηγές έφεραν μικροτεμάχια Τιμίου Ξύλου και ίσως άλλα λείψανα. Οι φωτογραφίες δείχνουν την πίσω πλευρά των δύο σταυρών.  

 

Βυζαντινός εγκόλπιος σταυρός με Τίμιο Ξύλο (περίπου του 10ου αιώνα).
Μουσείο Καλών Τεχνών στην Τιφλίδα (Γεωργία).
Μέρος κάποτε του θησαυρού του Καθολικού Ναού της Μονής Martvili.

Ο ένας σταυρός με διαστάσεις 9 Χ 16 εκ. παρουσιάζει την Θεοτόκο στον τύπο της Οδηγήτριας περιστοιχιζόμενη από τους τέσσερεις ευαγγελιστές, ενώ ο άλλος σταυρός  παρουσιάζει την Θεοτόκο δεομένη, τον Άγιο Νικόλαο, τον Άγιο Δημήτριο και τον Ιερό Χρυσόστομο. Και οι δύο σταυροί είναι διακοσμημένοι με μαργαριτάρια, σμαράγδια, ρουμπίνια, ζαφείρια, άλλους πολύτιμους λίθους, χρυσό και σμάλτο.

Άλλος βυζαντινός εγκόλπιος σταυρός με Τίμιο Ξύλο (περίπου του 10ου αιώνα).
Μουσείο Καλών Τεχνών στην Τιφλίδα (Γεωργία).
Μέρος κάποτε του θησαυρού του Καθολικού Ναού της Μονής Martvili.

Μία έρευνα σε ρωσικά αρχεία αποκάλυψε παλιές φωτογραφίες από τους θησαυρούς της Μονής Martvili. Όπως μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες που ακολουθούν (μία μικρή επιλογή), οι σταυροί ήταν τοποθετημένοι σε ειδική θήκη.