46 - Εγκόλπιο φυλαχτό με Ιερά Άκανθα του Ακάνθινου Στέφανου του Χριστού

 Εγκόλπιο φυλαχτό με Ιερά Άκανθα του Ακάνθινου Στέφανου του Χριστού.
Η Ιερά Άκανθα διακρίνεται καθαρά στο εσωτερικό πίσω από ορεία κρύσταλλο
και είναι στεφανωμένη με μικρό χρυσό στέμμα

Η Ιερά Άκανθα, από τον Ακάνθινο Στέφανο του Χριστού, που φοριόταν εξαναγκαστικά από τον Χριστό πριν και κατά τη διάρκεια της Σταύρωσης (καὶ πλέξαντες στέφανον ἐκ ἀκανθῶν ἐπέθηκαν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ κάλαμον ἐπὶ τὴν δεξιὰν αὐτοῦ, καὶ γονυπετήσαντες ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἐνέπαιζον αὐτῷ λέγοντες· χαῖρε ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων…), ήταν ένα διάσημο θρησκευτικό λείψανο κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. 

Paliurus spina-christi (με τις μεγαλύτερες πιθανότητες) ...

... ή Ziziphus spina-christi ήταν το θαμνόδενδρο
από το οποίο φτιάχτηκε ο Ακάνθινος Στέφανος του Ιησού Χριστού

Το αγκάθι σε αυτό το φυλαχτό έχει έρθει από τον Ακάνθινο Στέφανο του Χριστού, το οποίο είχε αγοράσει ο Βασιλιάς Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας το 1238 από τον βασιλιά της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης. Ο Λουδοβίκος Θ΄ αποσπούσε τα αγκάθια από το κύριο τμήμα του Ακάνθινου Στέφανου και τα έστελνε σε άλλους ηγεμόνες ως δώρα μέσα σε λειψανοθήκες ή φυλαχτά. Η πρακτική αυτή συνεχίστηκε επίσης με τους διάδοχους βασιλείς της Γαλλίας.

Χαρακτικό του 1482
που παρουσιάζει τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Θ΄
να κόβει και να προσφέρει στον Bartolomeo da Vicenza
ένα αγκάθι από τον ακάνθινο στέφανο του Ιησού Χριστού.
Στο βάθος ο Χριστός την ώρα που επιθέτουν
τον ακάνθινο στέφανο στην κεφαλή Του.

 

Εγκόλπιο φυλαχτό με Ιερά Άκανθα του Ακάνθινου Στέφανου του Χριστού (εξωτερικό)

Τα επιζωγραφισμένα φύλλα σμάλτου στο εσωτερικό του εγκολπίου

Το εξωτερικό κάλυμμα αυτού του φυλαχτού κοσμήματος είναι αμέθυστος λίθος. Το εσωτερικό είναι χρυσός και σμάλτο φτιαχμένο με τεχνική γνωστή ως basse-taille. Το σμάλτο φτιάχτηκε σε τόσο λεπτά φύλλα, ώστε να είναι σχεδόν διαφανές και ο χρυσός να λάμπει από μέσα. Το μενταγιόν στο εσωτερικό του χωρίζεται σε τρία μέρη που καλύπτονται από δύο φύλλα επιζωγραφισμένου σμάλτου που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή του Χριστού: τη Γέννηση, την Υπαπαντή, τη Φυγή στην Αίγυπτο, την Παναγία ένθρονη με τον Χριστό στην αγκαλιά της, τη Σταύρωση και την Αποκαθήλωση. Το χαμηλότερο μέρος του πρώτου φύλλου απεικονίζει κατά πάσα πιθανότητα τον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο ΣΤ΄ και τη σύζυγό του Ιωάννα της Βουργουνδίας ή Χωλή να προσεύχονται γονατιστοί προς το μέρος της ένθρονης Παναγίας και του Χριστού. Τα δύο αυτά επιζωγραφισμένα σμάλτινα φύλλα καλύπτουν το τρίτο μέρος του μενταγιόν στο οποίο κρύβεται η Ιερή Άκανθα που είναι στεφανωμένη με ένα μικρό χρυσό στέμμα, μέσα σε θήκη από ορεία κρύσταλλο.

Η Ιερά Άκανθα

Χρονολόγηση του εγκολπίου : περίπου 1340

Υλικό: Χρυσός, σμάλτο (basse-taille), αμέθυστος, ορεία κρύσταλλος, περγαμηνή, αγκάθι

Διαστάσεις: 4 × 2.65 × 2.5 εκ

Κατοχή: Βρετανικό Μουσείο, 1902, από δωρεά

Πηγές:

Βρετανικό Μουσείο