337 - Μέρος από το φραγγέλιο με το οποίο βασάνισαν τον Χριστό (Άαχεν, Γερμανία)

Τα λεγόμενα τρία "μικρά" προσκυνήματα του Άαχεν.
Αριστερά η ζώνη της Παναγίας, στο κέντρο η ζώνη του Χριστού
και δεξιά τμήμα από το φραγγέλιο με το οποίο μαστιγώθηκε ο Χριστός.

Στον Θησαυρό του Καθεδρικού Ναού του Άαχεν αποθησαυρίζονται διάφορα σπουδαία χριστολογικά και μαριολογικά λείψανα, ανάμεσα στα οποία είναι και μία ζώνη του Χριστού, μία ζώνη της Παναγίας και τμήμα του φραγγελίου, με το οποίο μαστιγώθηκε ο Χριστός. 

Αριστερά η ζώνη της Παναγίας, στο κέντρο η ζώνη του Χριστού
και δεξιά τμήμα από το φραγγέλιο με το οποίο μαστιγώθηκε ο Χριστός.

Τα τρία λείψανα αυτά ονομάζονται στα Γερμανικά "die drei „kleinen“ Heiligtümer" (τα τρία "μικρά" προσκυνήματα) για να αντιδιαστέλλονται από τα τέσσερα μεγάλα προσκυνήματα του Άαχεν και βρίσκονται σε τρεις παρόμοιες λειψανοθήκες που προέρχονται όλες από κάποιο εργαστήριο πιθανότατα της Πράγας και κατασκευάστηκαν μεταξύ του 1360 και του 1380.

Ανάμεσα σε αυτά βρίσκεται και μία λειψανοθήκη που αποθησαυρίζει ένα τεμάχιο από το φραγγέλιο με το οποίο μαστίγωσαν τον Χριστό.

Άαχεν, Γερμανία.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

Η Παναγία του Πάθους του Κρητικού αγιογράφου Ανδρέα Ρίτσου (1421-1492).
Αγιογραφήθηκε κατά παραγγελία εκκλησίας στην Ιταλία και για αυτό η επιγραφή
της εικόνας είναι στα λατινικά (Καθεδρικός Ναός Άαχεν Γερμανίας).
Διαστάσεις: ύψος 101 εκ και πλάτος 83.

Η Μαστίγωση ή Φραγγέλωση του Χριστού είναι ένα επεισόδιο από τα Άγια Πάθη και συνέβει κατά τη διάρκεια της "δίκης" του Χριστού από τον Πόντιο Πιλάτο. Οι πληροφορίες των συνοπτικών ευαγγελιστών για τη Δίκη του Χριστού είναι επιγραμματικές, ενώ μόνον ο Ιωάννης δίνει περισσότερες και με καλύτερη χρονολογική σειρά πληροφορίες.
  
τότε ἀπέλυσεν αὐτοῖς τὸν Βαραββᾶν, τὸν δὲ Ἰησοῦν φραγελλώσας παρέδωκεν ἵνα σταυρωθῇ (Ματθ., 27, 26)
 
ὁ δὲ Πιλᾶτος βουλόμενος τῷ ὄχλῳ τὸ ἱκανὸν ποιῆσαι, ἀπέλυσεν αὐτοῖς τὸν Βαραββᾶν, καὶ παρέδωκε τὸν Ἰησοῦν φραγελλώσας ἵνα σταυρωθῇ (Μαρκ., 15, 15)
 
τότε οὖν ἔλαβεν ὁ Πιλᾶτος τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐμαστίγωσε (Ιωάν., 19, 1)

Απεικόνιση φραγγελίου σε ρωμαϊκό νόμισμα (λεπτομέρεια).

Από ιστορικές πηγές γνωρίζουμε ότι η μαστίγωση ή φραγγέλωση (verberatio, flagellatio) εφαρμοζόταν από τους Ρωμαίους είτε ως αυτοτελής ποινή είτε ως ανακριτικό μέσο για απόσπαση κατάθεσης ή/και ομολογίας, αλλά και ως μία επώδυνη εισαγωγή στη καταδίκη του δια σταυρού θανάτου.

Το τρομερό φραγγέλιο.

Ο καταδικασμένος ξεγυμνωνόταν και μαστιγωνόταν δεμένος σε χαμηλή στήλη ή πάσσαλο ή δοκό (patibulum). Ο δήμιος που εκτελούσε τη φραγγέλωση χρησιμοποιούσε αλυσίδες, βούνευρα (=το αυχενικό νεύρο του βοδιού), βέργες αγκαθωτές, σχοινιά περιπλεγμένα με άγκιστρα στις άκρες και φραγγέλια. 

Ανάγλυφο του αρχιερέα της Κυβέλης που βρίσκεται στο Μουσείο Καπιτωλίου, στη Ρώμη.
Φορεί την ειδική του στολή και πλαισιώνεται από τα εργαλεία του επαγγέλματός του.
Στο αριστερό χέρι κρατά ένα φραγγέλιο, το οποίο χρησιμοποιούσαν
στους έξαλλους και αιματηρούς χορούς τους.

Το πιο φρικτό όργανο μαστίγωσης ήταν γνωστό ως flagellum. Αποτελούνταν από μια λαβή στην οποία ήταν στερεωμένα πολλά σχοινιά ή δερμάτινα λουριά. Από τα λουριά αυτά κρέμονταν πριονωτά κομμάτια από κόκαλο ή μέταλλο έτσι ώστε το χτύπημα να είναι πιο επώδυνο και δραστικό (horribili flagello = τρομερό φραγγέλιο, έτσι το ονόμαζαν με δέος οι Ρωμαίοι). Η φραγγέλωση γινόταν με τέτοιο τρόπο που να καλύπτει όλη την έκταση του σώματος, από τους ώμους μέχρι και τις γάμπες, και συνήθως ο κατάδικος μαστιγωνόταν και από μπροστά και από πίσω. Από τα πρώτα κιόλας κτυπήματα με το φραγγέλιο, σχίζονταν οι σάρκες και απογυμνώνονταν τα κόκαλα. Αν και οι Εβραίοι περιόριζαν βάσει νόμου τον αριθμό των κτυπημάτων σε σαράντα ἀριθμῷ τεσσαράκοντα μαστιγώσουσιν αὐτόν, οὐ προσθήσουσιν· ἐὰν δὲ προσθῇς μαστιγῶσαι ὑπὲρ ταύτας τὰς πληγὰς πλείους, ἀσχημονήσει ὁ ἀδελφός σου ἐναντίον σου (Δευτ. 25, 3), οι Ρωμαίοι δεν έθεταν τέτοιο περιορισμό και το θύμα βρισκόταν στο έλεος του δήμιου. Μετά το φραγγέλιο δεν προσφέρονταν καμία απολύτως ιατρική φροντίδα. Έτσι οι συνέπειες της φραγγέλωσης όχι μόνο παρέμεναν, αλλά και πολλαπλασιάζονταν. Στις ιστορικές πηγές αναφέρονται πολλές περιπτώσεις καταδίκων που απεβίωσαν κατά τη διάρκεια της φραγγέλωσης από τη βαρύτητα των τραυμάτων. 

Λεπτομέρεια από την Σινδώνα του Τορίνου.
Ο βασανισμένος που αποτυπώθηκε στο σάβανο φέρει σοβάρα
και βαθιά τραύματα τραυματισμού από μαστίγωση με φραγγέλιο.
Μετρήθηκαν 98 πληγές από χτυπήματα  που έφτασαν μέχρι τα κόκκαλα
του νεκρού αποσπώντας οστέινα τμήματα από αυτά.
Η σωματική εμπειρία του βασανισμού θα ήταν τρομακτική.

Στη Σινδόνη του Τορίνου, που ταυτίζεται από πολλούς με το νεκρικό σάβανο του Χριστού, καταμετρήθηκαν 98 πληγές. Τα χτυπήματα, όπως φαίνονται στη Σινδόνη του Τορίνου ήταν τόσο δυνατά, που έφτασαν μέχρι το κόκκαλο αφαιρώντας οστέινα τμήματα. Ο άνδρας που εικονίζεται βασανισμένος εκεί θα πρέπει να είχε μια τρομακτική εμπειρία βασανισμού ἐξηράνθη ὡσεὶ ὄστρακον ἡ ἰσχύς μου, καὶ ἡ γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου, καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με. ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγὴ πονηρευομένων περιέσχον με, ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας. ἐξηρίθμησαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου, αὐτοὶ δὲ κατενόησαν καὶ ἐπεῖδόν με. διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον (Ψαλμ. 21, 16-19). Μάλιστα και ο ρινικός χόνδρος του βασανισμένου στη Σινδόνη του Τορίνου είναι σπασμένος, πιθανόν από κτυπήματα που δέχθηκε καὶ ἔλεγον· Χαῖρε ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων· καὶ ἐδίδουν αὐτῷ ῥαπίσματα (Ιωάν., 19, 3). 

Το μέρος του φραγγελίου του Άαχεν βρίσκεται μέσα σε μία πλούσια διακοσμημένη λειψανοθήκη που κατασκευάστηκε πιθανότατα στην Πράγα το 1380. Αν και είναι ουσιαστικά άγνωστη η προέλευσή του, εντούτοις πιστεύεται ότι ήρθε στο Άαχεν την εποχή του Καρλομάγνου, τον 8ο αιώνα, από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

Η λειψανοθήκη με το μέρος του φραγγελίου του Άαχεν έχει διαστάσεις 54 εκ ύψος και 21 εκ διάμετρο στη βάση της. Χαρακτηριστικό της λειψανοθήκης είναι η μορφή της υπό τύπον γοτθικού ναού και η παράσταση του Χριστού δεμένου στον κίονα της φραγγέλωσης (κολώνα του δαρμού).