249 - Τρεις πρωτοβυζαντινές λειψανοθήκες στον τύπο μικρής σαρκοφάγου

Τρεις πρωτοβυζαντινές λειψανοθήκες στον τύπο μικρής σαρκοφάγου.
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Οι δίρριχτες λίθινες σαρκοφάγοι που χρησιμοποιούνταν για τη χριστιανική ταφή ήταν το μοντέλο για αυτά τα μικρά αντίγραφά τους που κατασκευάστηκαν σε όλη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ως λειψανοθήκες, αρχίζοντας από τον 4ο αιώνα. Τα σώματα των μαρτύρων και των αγίων μετά την εκταφή τους διαμελίζονταν και προωθούνταν στις τοπικές εκκλησίες. Εκεί τοποθετούνταν σε τέτοιου είδους μαρμάρινες λειψανοθήκες κάτω ή μέσα σε βωμούς εκκλησιών (συνήθως κάτω από την Αγία Τράπεζα).

Οι τρεις λειψανοθήκες που παρουσιάζονται εδώ ανήκουν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και έχουν τα εξής χαρακτηριστικά (από τα αριστερά προς τα δεξιά):

1. Μαρμάρινη λειψανοθήκη στον τύπο μικρής σαρκοφάγου, 5ος - 6ος αιώνας, διαστάσεις 14,3 x 14,0 x 21,6 εκ. Επιγραφή +ΥΠΕΡ ΕΥΧΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ+. Η λειψανοθήκη είχε πιθανότητα μηχανισμό με τον οποίον έλαιο που είχε διοχετευθεί στη λειψανοθήκη μπορούσε να αντληθεί και να δοθεί ως ευλογία στους πιστούς εντός μικρών φιαλών (:ευλογίες).
 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ευλογίας. 6ος -7ος αιώνας.
Επιγραφή: + ΕΥΛΟΓΙΑ Κ(ΥΡΙΟΥ + ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΕΡΓΙΟΥ.

2. Μαρμάρινη λειψανοθήκη στον τύπο μικρής σαρκοφάγου, 6ος αιώνας, διαστάσεις 16 x 21,1 x 14 εκ. Η λειψανοθήκη φέρει ίχνη χρωμάτων και παραστάσεις από σύγχρονη (;) εγχάρακτη διακόσμηση. Φέρει επίσης οπές που υπονοούν παροχή και άντληση ελαίου που ερχόταν σε επαφή με τα λείψανα του μάρτυρα ή αγίου.

3. Μαρμάρινη λειψανοθήκη στον τύπο μικρής σαρκοφάγου, 4ος - 6ος αιώνας, διαστάσεις 14,3 x 18,9 x 9,8 εκ. Η λειψανοθήκη είχε επίσης μηχανισμό για την παροχή και άντληση ελαίου.

Δείτε αναλυτικές φωτογραφίες παρακάτω:




1.

2.

3.

Πηγές:

Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης