108 - Το πορφύρας γέννημα σεμνή Μαρία

Η λειψανοθήκη γνωρίζει ότι η Δυτική Ευρώπη είναι γεμάτη βυζαντινούς θησαυρούς. Αλλά πόσο συγκινητικό είναι, όταν βρίσκει κανείς σε εντελώς αναπάντεχα μέρη ίχνη και θραύσματα παλαιά ζωής της Φιλοχρίστου των Ρωμαίων Πολιτείας!

Να για παράδειγμα: Eine, ένα μικρό χωριουδάκι στις πεδιάδες της Ανατολικής Φλάνδρας του Βελγίου. Είχε κάποτε μία μοναστική αδελφότητα, που δεν υπάρχει πια καιρό τώρα. Ένας ναός αφιερωμένος στον Άγιο Eligius ή Éloi (588-660) και εκεί στον θησαυρό αυτής της μικρής εκκλησίας η παρακάτω σταυροθήκη που προέρχεται από αυτήν την παλαιά, διαλυμένη μοναστική αδελφότητα. Πρόκειται για μία τρίπτυχη σταυροθήκη που φέρει τεμάχιο Τιμίου Ξύλου του Χριστού.  

Η τρίπτυχη σταυροθήκη με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού του Eine.
Όπως δηλώνει ελληνική επιγραφή, ανήκε κάποτε
στην πορφυρογέννητη Μαρία Κομνηνή.

Η σταυροθήκη είναι του 14ου-15ου αιώνα και κατασκευάστηκε στη Δυτική Ευρώπη. Αριστερά και δεξιά δύο προφήτες που κρατούν ειλητάρια με τις εξής επιγραφές: HOC SIGNUM CRUCIS ERIT IN CAELO CUM DEUS AD JUDICANDUM VENERIT (= Το σημείον του Σταυρού θα υψωθεί στον Ουρανό, όταν ο Κύριος θα έρθει για την Τελική Κρίση) και ECCE CRUCEM DOMINI FUGITE PARTES ADVERSAE (= Ιδού ο Σταυρός του Κυρίου! Τραπείτε εις φυγήν ενάντιοι!).

 

Η ελληνική επιγραφή στη Σταυροθήκη του Eine.

Αλλά στο κεντρικό μέρος, ανάμεσα σε πορφυρές πολύτιμες πέτρες, ένας αποσπώμενος χρυσός σταυρός, ύψους 14 εκ, που περικλείει το πολύτιμο τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού και φέρει μία ελληνική επιγραφή:

+ Τὸ τῆς Ἐδὲμ βλάστημα τὸ ζωῆς ξύλον
τὸ πορφύρας γέννημα σεμνὴ Μαρία
ἀφιεροῖ Σοὶ τῇ πανυμνήτῳ Κόρῃ.

   

Σε σένα αφιερώνει, πανύμνητη Κόρη, αυτό το ξύλο της ζωής που βλάστησε από την Εδέμ, η σεμνή πορφυρογέννητη Μαρία.

  

Είναι πια γνωστό ότι αυτή η Μαρία, που γεννήθηκε στην Πορφύρα, το δωμάτιο στο ανάκτορο της Κωνσταντινούπολης όπου γεννιούνταν τα παιδιά των αυτοκρατόρων, είναι η Μαρία Κομνηνή (γεννήθηκε το 1085), κόρη του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού του Α΄ και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκαινας και εγγονή της Άννας Δαλασσηνής. Η μεγάλη της αδελφή είναι η γνωστή βυζαντινή ιστορικός Άννα Κομνηνή.

  

Παιδούλα ίσως, της πορφυρογέννητης αυτής Μαρίας χάρισαν οι ευσεβείς της γονείς αυτό το Τίμιο Ξύλο για φυλαχτό και αυτή με τη σειρά της το αφιέρωσε στην Παρθένο Μαρία. 

  

+ Τὸ τῆς Ἐδὲμ βλάστημα τὸ ζωῆς ξύλον
τὸ πορφύρας γέννημα σεμνὴ Μαρία
ἀφιεροῖ Σοὶ τῇ πανυμνήτῳ Κόρῃ.

Το Eine του Βελγίου.