105 - Αγιορείτικος βυζαντινός σταυρός ευλογίας στην Ασίζη της Ιταλίας

Βυζαντινός σταυρός ευλογίας και αγιασμού του 15ου αιώνα.
Προέρχεται από το Άγιον Όρος και δόθηκε ως δώρο για τη στέψη
ή το γάμο (το πιθανότερο) του Βόριδος Γ', βασιλέα της Βουλγαρίας.
Θα περάσει από τα χέρια της γυναίκας του, Τσαρίτσας Ιωάννας, στον επονομαζόμενο
και ως "καλό Πάπα" Πάπα Ιωάννη ΚΓ' για να καταλήξει στην Βασιλική
του Αγίου Φραγκίσκου, στην Ασίζη της Ιταλίας.

Προετοιμάζοντας μία ανάρτηση για τον θησαυρό της Βασιλικής του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζη της Ιταλίας ήρθα αντιμέτωπος με έναν ωραιότατο ξυλόγλυπτο βυζαντινό σταυρό ευλογίας ή αγιασμού που σύμφωνα με τον κατάλογο "Assisi non più Assisi. Il tesoro della Basilica di San Francesco" είναι του 15ου αιώνα και προέρχεται από το Άγιον Όρος.

Ο σταυρός, εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής αρχυροχρυσοχοΐας, είναι συρματερός που επενδύει ξυλόγλυπτο πυρήνα και είναι διακοσμημένος με χρυσό, ασήμι, κοράλλια, μαργαριτάρια και ημιπολύτιμους λίθους. Η κεντρική σκηνή παριστάνει την Σταύρωση του Χριστού (μπροστά) και την Βάπτιση (πίσω).

Ο σταυρός, εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής αρχυροχρυσοχοΐας, είναι συρματερός που επενδύει ξυλόγλυπτο πυρήνα και είναι διακοσμημένος με χρυσό, ασήμι, κοράλλια, μαργαριτάρια και ημιπολύτιμους λίθους. Η κεντρική σκηνή παριστάνει την Σταύρωση του Χριστού (μπροστά) και την Βάπτιση (πίσω).

   

Πώς βρέθηκε εκεί;

   

Ο σταυρός αυτός ήταν δώρο των αγιορειτών μοναχών για τη στέψη του βασιλιά της Βουλγαρίας, Βόριδος του Γ’, που πραγματοποιήθηκε το 1918 ή, το πιθανότερο, δώρο γάμου στον ίδιο βασιλιά όταν παντρεύτηκε την Ιωάννα της Ιταλίας, τελευταία βασίλισσα (Τσαρίτσα) της Βουλγαρίας. Ο γάμος έγινε τον Οκτώβριο του 1930 στην Ασίζη της Ιταλίας σύμφωνα με το τυπικό της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και ξάνα στη Σόφια της Βουλγαρίας με το τυπικό της Ορθόδοξης εκκλησίας. 

Ο ορθόδοξός της γάμος έφερε την Ιωάννα της Ιταλίας σε σύγκρουση με την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, αλλά οι καλές σχέσεις της με τον παπικό τότε απεσταλμένο (Nούντσιο) στην Βουλγαρία, Αρχιεπίσκοπο Angelo Roncalli, τον μετέπειτα Πάπα Ιωάννη ΚΓ’, την βοήθησαν ώστε να αποφύγει την ποινή excommunicatio της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Η Ιωάννα της Ιταλίας, η οποία έζησε στην Πορτογαλία, από το 1946, όταν εκδιώχθηκε από την Βουλγαρία, μέχρι τον θάνατό της, το 2000, θα θαφθεί στην Ασίζη της Ιταλίας.

Ο αγιορείτικος βυζαντινός πολύτιμος σταυρός, άγνωστο πότε, θα βρεθεί στην κατοχή του Roncalli (1881-1963), του γνωστού στην Ιταλία και με το στοργικό υποκοριστικό Il Papa Buono (= Ο καλός Πάπας), προφανώς δώρο από την Τσαρίτσα Ιωάννα, και θα δωρηθεί από τον Γραμματέα του Loris Capovilla στην Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζη, το 1992, εις ανάμνηση των τριάντα χρόνων από την επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη ΚΓ’ εκεί (1962). 

 
Δείτε και μερικά δείγματα σταυρών του 17ου και 18ου αιώνα από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους για σύγκριση:

Ξυλόγλυπτος σταυρός του 1674 ,
Ιερά Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους.

Σταυρός ευλογίας του 17ου αιώνα,
Ιερά Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους.

Σταυρός του 18ου αιώνα, επονομαζόμενος του Νικολάου Κερτζου, Ιερά Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους.

Σχετικές αναρτήσεις:

107 - Ο θησαυρός της Βασιλικής του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης