57 - Άγια χέρια

Λειψανοθήκη χεριού αγνώστου αγίου.

 

Αυτή η λειψανοθήκη ανήκει σε μία κατηγορία αντικειμένων που συχνά αναφέρονται ως "ομιλούσες" λειψανοθήκες. Μιμείται τη μορφή του κάτω μέρους ενός δεξιού ντυμένου χεριού με τεντωμένο τον βραχίονα, και έτσι δίνει οπτική έκφραση στο μέρος του σώματος που περιέχει, δηλαδή, τα οστά του βραχίονα ενός αγίου αγνώστων στοιχείων. Η αντιστοιχία μεταξύ του σχήματος της λειψανοθήκης και του περιεχομένου της, ωστόσο, δεν είναι ο κανόνας. Μερικές λειψανοθήκες χεριών περιέχουν τα λείψανα όχι μόνον ενός, αλλά πολλών αγίων. Άλλες περιέχουν λείψανα από διάφορα μέρη του σώματος ενός αγίου. Η δημοτικότητα των λειψανοθηκών χεριών από το δωδέκατο αιώνα και μετά, πρέπει να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα της χρησιμότητάς τους ως λειτουργικά μέσα, τα οποία επέτρεπαν στους κληρικούς να «εμψυχώνουν» το σώμα ενός αγίου κατά τη διάρκεια ιερών ακολουθιών και λιτανειών. Με αυτόν τον τρόπο, ο άγιος θα μπορούσε κυριολεκτικά να ευλογεί, να αγγίζει και να θεραπεύει τον πιστό με το χέρι του.

Άγια χέρια

Λειψανοθήκη χεριού αγνώστου αγίου.

Ακτινογραφία της λειψανοθήκης χεριού.
Διακρίνονται καθαρά τα περιεχόμενα οστά.

Η λειψανοθήκη αυτή είναι μία από τις καλύτερες λειψανοθήκες που προέρχονται από το θησαυροφυλάκιο του Αγίου Βλασίου στο Braunschweig της Γερμανίας. Είναι γνωστό ότι ο Δούκας της Σαξονίας και της Βαυαρίας Ερρίκος ο Λέων (1129-1195), κατά τη διάρκεια της βασιλείας του οποίου η λειψανοθήκη κατασκευάστηκε, είχε λάβει διάφορα λείψανα με χέρια αγίων ως δώρα από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ (1118-1180) στην Κωνσταντινούπολη το 1173. Επειδή ο Ερρίκος ο Λέων δώρισε τουλάχιστον δύο λειψανοθήκες με χέρια στο θησαυροφυλάκιο του Αγίου Βλασίου, η ταύτιση αυτής της λειψανοθήκης με αυτές που δωρήθηκαν από τον Μανουήλ Α' φαίνεται πιθανή.

  

Κατασκευή: Γερμανία (Κάτω Σαξονία)

Διαστάσεις: περίπου 1190

Υλικό: Επίχρυσο ασήμι πάνω από ξύλο (δρυς), σμάλτο

Διαστάσεις: 51 × 14 × 9.2 εκ

Κατοχή: J. & S. Goldschmidt, Frankfurt and New York

  

 Ο Αυτοκράτωρ Μανουήλ Α΄Κομνηνός και ο Δούκας Ερρίκος ο Λέων.