641 - Αποτμήματα της κάρας του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη στην Ελλάδα

 

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης. Τοιχογραφία του Μανουήλ Πανσέληνου,
περ. 1290, Πρωτάτον, Καρυές Αγίου ¨Ορους

Στην ανάρτηση της ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗΣ 630 - Η κάρα του Θεοδώρου του Στρατηλάτη στη Μητρόπολη Σερρών είχαμε παρακολουθήσει την ιστορική διαδρομή αυτής της κάρας μέσα από αρχεία και μελέτες. 

Σε κατάστιχο της Μητρόπολης που συντάχθηκε το 1814 απαριθμούνται οι κάρες τόσο του Τήρωνος όσο και του Στρατηλάτη, η καθεμία εγκιβωτισμένη σε ασημένια λειψανοθήκη, και καταγράφεται περαιτέρω η παρουσία των όπλων των αγίων – δύο σιδερένια σπαθιά. 

Για τις κάρες των αγίων Θεοδώρων καταγράφει το εξής: 

1. μία θήκη με την αγίαν κάραν του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος αργυρά.

1. μία θήκη ετέρα με την μικράν κάραν λεγομένην του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου αργυρά. 

Μήπως όμως η εγγραφή υπονοεί ότι η κάρα του Στρατηλάτη δεν ήταν ολόκληρη (μικρά) και ότι ο καταγραφέας δεν ήταν σίγουρος αν ήταν η πραγματική κάρα του Στρατηλάτη (λεγομένην);

Εξαιτίας της δημοφιλίας των δύο αυτών στρατιωτικών αγίων, και άλλα μέρη στην Ελλάδα υποστηρίζουν ότι κατέχουν την κάρα ή απότμημα της κάρας των αγίων Θεοδώρων.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

Το 1970, εκδόθηκε στο περιοδικό Oriens Christianus: Hefte für die Kunde des christlichen Orients, τεύχος 54, σσ. 130-278, η εργασία του γερμανού θεολόγου, πάστορα, κοπτολόγου και ανατολιστή Otto F. A. Μeinardus (1925-2005), με τίτλο A Study of the Relics of Saints of the Greek Orthodox Church (στα αγγλικά). Σε αυτό το μεγάλο άρθρο των 148 σελίδων απαριθμούνται τα λείψανα που κατείχαν μοναστήρια και μητροπόλεις στην Ελλάδα. 

Ο Otto Μeinardus, εκτός της βιβλιογραφίας που αποδελτίωσε, έστειλε ένα γράμμα σε όλα τα μοναστήρια και τις μητροπόλεις στην Ελλάδα ζητώντας τους να τον βοηθήσουν να κάνει μία καταγραφή των λειψάνων των αγίων που κατείχε η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία.

Όπως γράφει ο ίδιος, έστειλε 378 επιστολές σε μοναστήρια της Ελλάδος, της Κύπρου, αλλά και της Τουρκίας [προφανώς ο συγγραφέας θα αναφέρεται σε μοναστήρια υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως (πχ η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος Χάλκης κτλ)] και 79 επιστολές στις ελληνικές μητροπόλεις (σύνολο: 457 επιστολές). Έλαβε 347 απαντητικές επιστολές. Από αυτές, οι 129 έλεγαν ότι η εκκλησία ή το μοναστήρι δεν κατείχαν λείψανα, ενώ οι υπόλοιπες 218 παρείχαν πλούσιες πληροφορίες για τα λείψανα που κατείχαν οι εκκλησίες, οι μητροπόλεις και τα μοναστήρια.

Η εργασία βέβαια δεν ήταν ούτε πλήρης ούτε αλάνθαστη, αλλά παρόλα αυτά διατηρεί την αξία της, επειδή δείχνει τι κατείχαν τα ιερά καθιδρύματα το 1970, όσα βέβαια απάντησαν. Εξάλλου είναι και η μόνη στη διεθνή βιβλιογραφία.

Ας δούμε τι γράφει αυτή η εργασία για τα λείψανα των αγίων Θεοδώρων:

THEODORE STRATELATES (Feb. 8)

He lived during the reign of Licinius (307-323) in Euchaita, Helenopontus and served in the Roman army. At Amaseia he refused to join the other soldiers in idolatry. Having set fire to a pagan temple, he was tortured and finally killed by being thrown into a furnace.

The skull and parts of the skull are claimed by : The Mon. Meteora, Meteora ; the Mon. St. Bessarion, Pyli, Thessaly ; the Mon. Bl. Meletios, Oinoë, Attika ; the Mon. Genesion, Rombou, Arkarnania ; the Mon. Taxiarchon, Seriphos  ; the Mon. Koimisis, Mega Splyaion, Kalavrita. The lower jaw is claimed by the Mon. Great Lavra  and the Mon. Zoodochou Pigis, Andros. One hand is in the Mon. Hagia Trias, Akrata, Aigialia, and the other hand is in the Mon. Koimisis, Mega Spylaion, Kalavrita. A foot is in the Mon. Vatopedi.

Other parts are in :

Palestine : The Church of the Anastasis, Jerusalem.

Cyprus : The Archbishopric of Nicosia ; the Mon. Kykko, Troodos ; the Mon. St. Andrew, St. Andrew.

Mount Athos : The Mon. Iviron ; the Mon. Pantocrator ; the Mon. Stavronikita; the Mon. Great Lavra; the Mon. Docheiariou; the Mon. Dionysiou; the Skete Rossike, Thebaid; the Skete St. Andreas.

Greece, Mainland : The Mon. Panagia Proussiotissa, Karpenesi, Eurytania ; the Mon. St. Bessarion, Pyli, Thessaly ; the Mon. Eisodia, Molista, Konitsa ; the Mon. Panagia Ambelakiotissa and St. Polycarp, Naupaktos; the Mon. St. George, Malessina, Lokris ; the Church St. Demetrius, Mavrilos, Phthiotis ; the Mon. Panagia Acheiropoietos, Drama, Macedonia; the Hesychastirion, Analepsis, Kozane, Macedonia; the Church Metamorphosis, Kalamaria, Salonica; the Mon. St. Hierotheos, Megara, Attika; the Mon. Koimisis, Varnakova, Phokis ; the Church St. Athanasius, Gravia, Phokis ; the Church St. Eleutherios, Amaroussion, Attika.

Athens : The Church St. Paraskeve, Nea Smyrna ; the Church St. Photine, Nea Smyrna.

Peloponnesos : The Mon. Hagia Lavra, Kalavrita (3) ; the Mon. Zoodochou Pigis, Kastri, Kastorion; the Mon. Chrysopodaritissa, Koimisis, Patras; the Mon. Genesion, Demetsana; the Mon. Koimisis, Mega Spylaion, Kalavrita; the Mon. SS. Theodori of Aroania, Kalavrita; the Mon. Koimisis of Makellarias, Kalavrita ; the Mon. Koimisis, Prastos, Kynouria ; the Church, St. Charalampos, Akrata, Achaia.

Greek Islands : The Mon. Panagia Zoodochou Pigis, Poros ; the Mon. Zoodochou Pigis, Samos; the Mon. St. John the Theologian, Patmos (5); the Mon. St. Nicholas, Galatake, Limne, Euboia; the Mon. Nea Moni, Chios; the Church St. Nicholas, Spetse.

Crete : The Mon. St. George of Epanosephe, Monophatsiou, Heraklion ; the Mon. Zoodochou Pigis, Nerokouros, Chania.

There are also relics of this saint in the following Coptic Churches of Cairo,

Egypt : The Church of the Holy Virgin, Hârat ar-Eûm, Cairo ; the Church of the Holy Virgin, Hârat Zuwailah Cairo ; and the Convent of St. Theodore, Hârat ar-Rûm Cairo. Moreover, there are relics of this saint in the Syrian Orthodox (Jacobite) Cathedral of St. Thomas in Mosul, Iraq.

THEODORE OF TIRON (Feb. 17)

Born in Amaseia, he lived towards the end of the IIIrd century. In spite of the imperial order to sacrifice to the emperor, Theodore worshipped God in Christ. One day when the regiment in which he served was ordered to sacrifice, he confessed his faith, was judged by Puplios and condemned to death. Bus remains were taken to Euchaita or Theodoropolis in Helenopontus.

His right hand is in the Mon. Karakallou , his left hand is in the Mon. Koimisis, Mega Spylaion, Kalavrita. Another part of a hand is claimed by the Mon. Genesion, Rombou, Akarnania. Part of a leg is in the Mon. Taxiarchon, Seriphos. His right foot is in the Mon. Xenophontos.

Other parts are in :

Cyprus : The Archbishopric of Nicosia ; the Mon. Kykko, Troodos ; the Mon. Panagia of Makhaeras.

Mount Athos : The Mon. Great Lavra ; the Mon. Docheiariou ; the Mon. Dionysiou; the Mon. Panteleimon; the Mon. Zographou; the Skete St. Andreas.

Greece, Mainland : The Mon. Meteora, Meteora ; the Mon. St. Agathon, Ipati, Lamia; the Mon. St. Bessarion, Pyli, Thessaly ; the Mon. St. George, Malessina, Lokris; the Mon. Prophet Elias, Parnassis; the Hesychastirion, Analepsis, Kozane, Macedonia.

Athens : The Church St. Eustathios, Neapolis, Nea Ionia.

Peloponnesos : The Mon. Hagia Lavra, Kalavrita (2) ; the Mon. Hagia Trias, Akrata, Aigialia; the Mon. Eisodia, Oblou; the Mon. St. Nicholas, Vlasia; the Mon. SS. Theodori of Aroania, Kalavrita ; the Mon. Koimisis of Makellarias, Kalavrita; the Mon. Koimisis, Prastos, Kynouria.

Greek Islands : The Mon. St. Ignatios, Mytilene ; the Mon. St. Nicholas, Apoikia, Andros ; the Mon. St. John the Theologian of Ipselou, Mytilene ; the Mon. Hagia Zoni, Blamare, Samos; the Mon. Hagia Trias, Samos; the Mon. Zoodochou Pigis, Samos; the Mon. Holy Cross, Samos; the Mon. St. John the Theologian, Patmos (3); the Hesychastirion St. Nicholas, Ano Vathia, Euboia; the Mon. Nea Moni, Chios.

Crete : The Mon. Zoodochou Pigis, Nerokouros, Chania.

Turkey : The Theological Seminary, Chalke, Istanbul.

Παρατηρήσεις:

1 Κανένας από τους απαντήσαντες δεν δήλωσε ότι κατέχει την κάρα ή απότμημα της κάρας του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.

2 Ενδιαφέρον είναι ότι η κάρα του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη στη Μητρόπολη Σερρών δεν αναφέρεται. Ίσως η Μητρόπολη να μην απάντησε.

3 Κάρα ή αποτμήματα κάρας του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη, σύμφωνα με την εργασία, φαίνεται να έχουν και άλλα μέρη, πχ.

Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου, Μετέωρα; 

Ιερά Μονή Αγίου Βησσαρίωνος (Μονή Δουσίκου), Πύλη Τρικάλων ; 

Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου, Οινόη, Αττική ; 

Ιερά Μονή Γενέσεως Θεοτόκου Ρόμβου, Ακαρνανία; 

Ιερά Μονή Ταξιαρχών, Σέριφος ; 

Ιερά Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου (Μεγάλου Σπηλαίου), Καλάβρυτα.

Η ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ έχει καταφέρει να εντοπίσει μέχρι τώρα μόνο την κάρα ή απότμημα της κάρας του αγίου Θεοδώρου από την Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου, στα Μετέωρα.

Απότμημα κάρας του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη.
Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Απότμημα κάρας του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη.
Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Επίσης, από πληροφορίες της ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗΣ, αποτμήματα της κάρας του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη έχουν:

α. η Ιερά Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους. 

Στον προσκυνηματικό οδηγό της Μονής Παντοκράτορος (έκδ. 2005), σημειώνεται ότι η μονή κατέχει «μεγάλο τεμάχιο εκ της κάρας» του Αγίου «σε κεφαλόσχημη θήκη».

β. η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους 

Απότμημα της κάρας

Η λειψανοθήκη φέρει και μικρό απότμημα της κάρας του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη.
Ιερά Μονή Βατοπαιδίου Αγίου Όρους

γ. Η Ιερά Μονή Προυσού Ευρυτανίας

Σημείωση: Σε επόμενή μας ανάρτηση θα ασχοληθούμε με τα λείψανα των Αγίων Θεοδώρων που βρίσκονται στην Ιταλία