662 - Τίμιο Ξύλο στο Ντουμπρόβνικ (η Ραγούζα των Βυζαντινών)

 

Μεγάλο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου (στο κέντρο) και δύο βυζαντινές σταυροθήκες Τιμίου Ξύλου.
Σκευοφυλάκιο του καθεδρικού ναού του Ντουμπρόβνικ, Κροατία

Ο ρωμαιοκαθολικός καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ (η Ραγούζα των Βυζαντινών) έχει ένα εντυπωσιακό σκευοφυλάκιο, στο οποίο φυλάσσονται πολλά λείψανα σε εντυπωσιακές λειψανοθήκες, ανάμεσα στα οποία και πολλά αποτμήματα των οργάνων του Πάθους του Χριστού, όπως για παράδειγμα Τίμιο Ξύλο κτλ.

Η δαλματική Ραγούζα ήταν σταυροδρόμι πολιτισμών, κέντρο μεταλλοτεχνίας και εμπορίου χρυσού και αργύρου, και είναι τόπος κατασκευής πολλών λειψανοθηκών που αποθησαυρίζονται σε πολλά μέρη της Ευρώπης.

Το σκευοφυλάκιο του καθεδρικού ναού του Ντουμπρόβνικ

Στην εντυπωσιακή έκδοση (591 σελίδες!) KATEDRALA GOSPE VELIKE U DUBROVNIKU με επιμέλεια της Katarina Horvat-Levaj, έκδοση 2013, εντοπίσαμε και δύο βυζαντινές σταυροθήκες Τιμίου Ξύλου, όπως και ένα μεγάλο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου σε νεότερη σταυροθήκη (16ος αιώνας), τις οποίες και παρουσιάζουμε παρακάτω.

Δείτε περισσότερα:

1 Λειψανοθήκη Τιμίου Ξύλου

Jerolim Matov (;)

16ος αιώνας

Επίχρυσο ασήμι, ανάγλυφο

64,5 × 46 εκ

Το Τίμιο Ξύλο προέρχεται από την εκκλησία του Αγίου Στέφανου του Ντουμπρόβνικ και σύμφωνα με τοπική παράδοση ήταν δώρο της Μαργαρίτας, βασίλισσας της Κροατίας (11ος αιώνας). Αρχικά το Τίμιο Ξύλο ήταν σε δύο τμήματα, αλλά αργότερα το ένα τμήμα εγκιβωτίστηκε σε άλλη λειψανοθήκη. Το παρόν τμήμα Τιμίου Ξύλου, σύμφωνα με τον A. Frolow, έχει διαστάσεις 55 × 46 εκ. 

Η εντυπωσιακή λειψανοθήκη είναι του 16ου αιώνα και αποδόθηκε στον χρυσοχόο του Ντουμπρόβνικ Jerolim Matov βάσει αμφιβόλου ερμηνείας ιστορικών πηγών.

Τίμιο Ξύλο. Καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ, Κροατία

Τίμιο Ξύλο. Καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ, Κροατία

Τίμιο Ξύλο. Καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ, Κροατία

2 Βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου

Άγνωστος βυζαντινός καλλιτέχνης

Η διακόσμηση του πατριαρχικού σχήματος σταυρού από το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα. Η σταυροθήκη του 12ου/13ου αιώνα.

Ασήμι, χρυσός, πολύτιμοι λίθοι (μόνο 5 σώζονται από τους αρχικούς 12), σμάλτο, ανάγλυφο

37,4 × 21,8 εκ, εσωτ. σταυρός 5,1 × 4,1 εκ

Ανάγλυφες παραστάσεις: δύο σεβιζόντων αγγέλων στο πάνω μέρος (διαστ. 3,2 εκ) και στο κάτω μέρος, η Θεοτόκος (15,5 εκ) και ο άγιος Ιωάννης ο ευαγγελιστής (14,9 εκ) εκατέρωθεν του σταυρού

Ο σκαλιστός μικροσταυρός είναι ίσως έργο αυτοκρατορικού εργαστηρίου της Κωνσταντινούπολης, του δεύτερου μισού του 10ου αιώνα. Αργότερα ενσωματώθηκε στη σταυροθήκη, έργο του 12ου/13ου αιώνα, σχηματίζοντας έτσι μία τυπική στο σχήμα βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου. Θεωρείται αυτοκρατορικό δώρο στην πόλη της Ραγούζας.

Βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου. Καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ, Κροατία

3 Βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου

Άγνωστος βυζαντινός καλλιτέχνης

12ος αιώνας

Ασήμι, πολύτιμοι λίθοι

22 × 17,5 εκ

Βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου. 
Καθεδρικός ναός του Ντουμπρόβνικ, Κροατία