η Λειψανοθήκη: 627 - Εγκόλπιο-λειψανοθήκη του Αγίου Δημητρίου στα Ντάμπαρτον Οκς στην Ουάσιγκτον

Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024

627 - Εγκόλπιο-λειψανοθήκη του Αγίου Δημητρίου στα Ντάμπαρτον Οκς στην Ουάσιγκτον

Εγκόλπιο-λειψανοθήκη του Αγίου Δημητρίου
στα Ντάμπαρτον Οκς στην Ουάσιγκτον

Οι λειψανοθήκες του Αγίου Δημητρίου δεν είναι λειψανοθήκες που περιέχουν οστά του μάρτυρα, αλλά μικρές σε διαστάσεις λειψανοθήκες-εγκόλπια που περιέχουν μύρο ή/και λύθρο (δηλ. λάσπη αίματος, χώμα ανακατεμένο με πηγμένο αίμα του Αγίου Δημητρίου που λαμβανόταν από το μέρος του μαρτυρίου του μάρτυρα στη Θεσσαλονίκη).

Έχουν εντοπιστεί μέχρι τώρα δέκα. Τέσσερις βρίσκονται στο Άγιον Όρος (τρεις στη μονή της Λαύρας και μία στη μονή Βατοπεδίου), τρεις ακόμα βρίσκονται στον Επισκοπικό Θησαυρό του Kαθεδρικού Ναού στη πόλη Χάλμπερσταντ (Halberstadt) της Γερμανίας, μία στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, μία στα Dumbarton Oaks στην Ουάσιγκτον και μία στα Μουσεία Κρεμλίνου της Μόσχας.

Η ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ έχει μέχρι τώρα παρουσιάσει τις επόμενες:

-του Βρετανικού Μουσείου στο Λονδίνο:

9 - ΑΙΤΕΙΣΕ ΘΕΡΜΟΝ ΦΡΟΥΡΟΝ ΕΝ ΜΑΧΑΙΣ ΕΧΕΙΝ

183 - Νέες φωτογραφίες από το βυζαντινό στρατιωτικό εγκόλπιο με λύθρο του Αγίου Δημητρίου

- τις τρεις που αποθησαυρίζονται στον Θησαυρό του Kαθεδρικού Ναού στο Χάλμπερσταντ (Halberstadt) της Γερμανίας

479 - Πρωτότυπο βυζαντινό εγκόλπιο λειψανοθήκη με αίμα και μύρο του Αγίου Δημητρίου

626 - Δύο εγκόλπια λειψανοθήκες του Αγίου Δημητρίου στο Χάλμπερσταντ της Γερμανίας

- τη λειψανοθήκη της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου

428 - Βυζαντινό κιβωτίδιο με μύρο του Αγίου Δημητρίου

623 - Βυζαντινό κιβωτίδιο-εγκόλπιο με μύρο και λύθρο του Αγίου Δημητρίου (νέες φωτογραφίες)

- και τις τρεις λειψανοθήκες της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας

624 - Βυζαντινό κιβωτίδιο με μύρο και λύθρο του Αγίου Δημητρίου στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας

625 - Δύο λειψανοθήκες του Αγίου Δημητρίου στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας

Σε αυτή την ανάρτηση θα παρουσιάσουμε το εγκόλπιο-λειψανοθήκη του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στα Ντάμπαρτον Οκς (Dumbarton Oaks) στην Ουάσιγκτον.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

Εγκόλπιο-λειψανοθήκη του Αγίου Δημητρίου

Βυζαντινό, αρχές 13ου αιώνα
Σμάλτο σε χρυσό
Διαστάσεις: 4.4 x 2.8 x 0.6 εκ.
Επιγραφές:
O A(γιος) ΔΗΜΗΤΡΙΟC στο μπροστινό μέρος.
Περιμετρικά του εγκολπίου:

+ Σεπτὸν δοχεῖον αἵματος Δημητρίου
σὺν μύρῳ φέρει πίστις ἡ τοῦ Σεργίου·
αἰτεῖ σε καὶ ζῶν καὶ θανὼν ῥύστην ἔχ[ειν]
σὺν τοῖς δυσὶν μάρτυσι καὶ ἀθλοφόροις.

Ο Α(γιος) CΕΡΓΗΟC και Ο Α(γιος) ΒΑ[Κ]ΧΟC στο πίσω μέρος

Το μικρό χρυσό εγκόλπιο-λειψανοθήκη έχει με σμάλτο παραστάσεις του Αγίου Δημητρίου στο εμπρόσθιο μέρος και των στρατιωτικών αγίων Σέργιου και Βάκχου στο πίσω μέρος. Ο Άγιος Δημήτριος απεικονίζεται σε προτομή, κρατώντας δόρυ και σπαθί. Το εγκόλπιο-λειψανοθήκη κλειδώνει στο επάνω μέρος με βίδα, η οποία συνδέεται με μεντεσέ σε δακτύλιο ανάρτησης. Όταν η λειψανοθήκη ανοίγει, αποκαλύπτεται ένα σετ εσωτερικών θυρών. Όταν αυτές ανοίγουν, δείχνεται ένα χρυσό ανάγλυφο του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος ξαπλώνει μέσα στη σαρκοφάγο του. Η εικόνα μιμείται τη σαρκοφάγο του Αγίου στη Θεσσαλονίκη. Η λειψανοθήκη έφερε κάποτε μύρο και λύθρο του Αγίου Δημητρίου. Μια επιγραφή γραμμένη σε δωδεκασύλλαβο στίχο με λευκά γράμματα από σμάλτο σε μπλε φόντο προσδιορίζει τον ιδιοκτήτη της λειψανοθήκης και το περιεχόμενό της. Οι δύο άλλοι μάρτυρες που αναφέρονται στην επιγραφή είναι οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος, οι οποίοι απεικονίζονται ολόσωμοι στο πίσω μέρος. Οι δύο αυτοί άγιοι ανήκουν στην ομάδα των στρατιωτικών αγίων, με τους οποίους ο Άγιος Δημήτριος είχε συνδεθεί όλο και περισσότερο με την πάροδο των αιώνων. Ο Άγιος Σέργιος ήταν ο προστάτης άγιος του ιδιοκτήτη, ο οποίος ονομαζόταν επίσης Σέργιος και ο οποίος εδώ ζητά να προστατευτεί και σε αυτή τη ζωή και μετά θάνατον. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να ήταν μια στρατιωτική προσωπικότητα υψηλού κύρους, ίσως στρατηγός, ο οποίος φορούσε αυτή τη λειψανοθήκη για προστασία και ο οποίος, όπως αναφέρει η επιγραφή, ήλπιζε να ταφεί μαζί της και να τη φοράει και μετά θάνατον.

Για τις φωτογραφίες: © Dumbarton Oaks - Reliquary of St. Demetrios (doaks.org)