499 - Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Μουσείο του Κρεμλίνου, Μόσχα, Ρωσία.

Στο Μουσείο του Κρεμλίνου στη Μόσχα αποθησαυρίζεται και η παρακάτω βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου που σύμφωνα με την παράδοση ήταν δώρο του Φιλόθεου Κόκκινου, πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, στον μέγαλο πρίγκηπα της Μόσχας Ιβάν Β' Ιβάνοβιτς.
  

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βασιλείου στην Κόκκινη Πλατεία  της Μόσχας,
ενώ πίσω διακρίνεται το Κρεμλίνο.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:

  
Η σταυροθήκη έχει τη μορφή ενός επίπεδου ορθογώνιου κουτιού με διαστάσεις 20,5 χ 17 εκ που έχει περιμετρικά στις τρεις πλευρές του ένα υπερυψωμένο πλαίσιο, πάνω στο οποίο θα εφαρμοζόταν κάποιο πλαίσιο που σήμερα λανθάνει. Στο κέντρο της σταυροθήκης που έχει τη μορφή εικόνας βρίσκεται ξύλινος σταυρός πατριαρχικού τύπου πάνω στον οποίον, στην κάθετη κεραία, ενσωματώθηκε μικρό τεμάχιο τιμίου ξύλου από τον σταυρό του Χριστού. Δεξιά και αριστερά οι ολόσωμες μορφές των αγίων Κοσμά και Δαμιανού, ενώ στο πάνω μέρος μέσα σε μετάλλια τα πρόσωπα των αγίων Κύρου του ανάργυρου και Παντελεήμονος.

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Σε μετάλλια τα πρόσωπα των αγίων Κύρου του ανάργυρου (αριστερά) και Παντελεήμονος (δεξιά).

 

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Δεξιά και αριστερά οι ολόσωμες μορφές των αγίων Κοσμά και Δαμιανού,
ενώ στο κέντρο φαίνεται το ενσωματωμένο τεμάχιο τιμίου ξύλου στην κάθετη κεραία του πατριαρχικού απλού ξύλινου σταυρού.

Στο υπερυψωμένο πλαίσιο βρίσκεται η εξής κτητορική και αφιερωτική επιγραφή:

Ζωηφόρον πέφυκε τοῦ στ(αυ)ροῦ ξύλον
ἐν ᾧπερ αὐτὸς προσπαγεὶς Χ(ριστὸ)ς θέλων
ἅπασιν ἐβράβευσε τὴν σ(ωτη)ρίαν·
θήκην Ἰω(άννης) δὲ τεύχει νῦν πόθῳ.

Είναι σήμερα άγνωστο ποιος ήταν αυτός ο Ιωάννης. Η σταυροθήκη θεωρείται σήμερα έργο του 11ου -12ου αιώνα.

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Μουσείο του Κρεμλίνου, Μόσχα, Ρωσία.

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Μουσείο του Κρεμλίνου, Μόσχα, Ρωσία.

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Η κτητορική επιγραφή περιμετρικά του πλαισίου.

 

Η βυζαντινή σταυροθήκη Τιμίου Ξύλου του Φιλόθεου Κόκκινου.
Μουσείο του Κρεμλίνου, Μόσχα, Ρωσία.