455 - Σπάνιο ξύλινο αντιμήνσιο του 17ου αιώνα με ενσωματωμένα λείψανα

Σπάνιο ξύλινο αντιμήνσιο του 17ου αιώνα με ενσωματωμένα λείψανα και βυζαντινά κειμήλια.
Μουσείο της Ιεράς Μονής Κύκκου Κύπρου. Η φωτογραφία είναι υπερυψηλής ανάλυσης.

Στο Μουσείο της Ιεράς Μονής Κύκκου στην Κύπρο διασώζεται σπάνιο ξύλινο αντιμήνσιο του 1653 με ενσωματωμένα λείψανα αγίων, πλακίδιο από ελεφαντόδοντο με παράσταση του Απόστολου Πέτρου (6ου αιώνα μ.Χ.) και κυκλικό καμέο (υαλόμαζα) με τον Άγιο Δημήτριο (12ου αιώνα μ.Χ.). Από θρησκευτικής άποψης αποτελεί ένα από τα ιερότερα αντικείμενα της Μονής, λόγω του ότι διασώζει πολλά λείψανα διάφορων αγίων, τα ονόματα των οποίων αναγράφονται σε επιγραφές πάνω στο αντιμήνσιο.

Υλικά και τεχνοτροπικά είναι σημαντικό, αφού αποτελεί το μοναδικό βυζαντινό αντικείμενο στην Κύπρο, το οποίο διασώζει ελεφαντόδοντο, ενώ γενικά τα ξύλινα αντιμήνσια είναι σπάνια.

Δείτε παρακάτω μεταγραφή των επιγραφών και φωτογραφίες των λειψάνων:

Τα λείψανα (από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω):

1 = Μάρτυς Φωτεινή, 2 = της Κολυμβήθρας του Θεολόγου, 3 = Ανδρέας Απόστολος, 4 = Θεόδωρος Τύρων, 5 = Αίμα Δημητρίου, 6 = Μέγας Βασίλειος, 7 = Ριγήνος, 8 = Ιερομάρτυς Διονύσιος, 9 = Πάτρωβας, 10 = Ιάκωβος Αλφαίου, 11 = Δομνίνης, 12 = Απόστολος Ιάσων, 13 = Μάμαντας, 14 = Θέκλα, 15 = Μάρτυς Νικήτας, 16 = Ιερομάρτυς Ελευθέριος, 17 = Ανάργυρος Παντελεήμων, 18 = Ερμογένους, 19 = Απόστολος Αρτεμάς

   

1 = Μάρτυς Φωτεινή, 2 = της Κολυμβήθρας του Θεολόγου, 3 = Ανδρέας Απόστολος, 4 = Θεόδωρος Τύρων,
5 = Αίμα Δημητρίου, 6 = Μέγας Βασίλειος, 7 = Ριγήνος, 8 = Ιερομάρτυς Διονύσιος,
9 = Πάτρωβας, 10 = Ιάκωβος Αλφαίου, 11 = Δομνίνης, 12 = Απόστολος Ιάσων,
13 = Μάμαντας, 14 = Θέκλα, 15 = Μάρτυς Νικήτας, 16 = Ιερομάρτυς Ελευθέριος,
17 = Ανάργυρος Παντελεήμων, 18 = Ερμογένους, 19 = Απόστολος Αρτεμάς

  

20 = Ιερομάρτυς Μύρωνος, 21 = Χαριτίνη, 22 = Μάρτυς Μαρίνα, 23 = Μάρτυς Κυριακή, 24 = Ισαποστόλου Αβερκίου, 25 = Μάρτυς Λεώντιος Ελλάδος

20 = Ιερομάρτυς Μύρωνος, 21 = Χαριτίνη, 22 = Μάρτυς Μαρίνα,
23 = Μάρτυς Κυριακή, 24 = Ισαποστόλου Αβερκίου,
25 = Μάρτυς Λεώντιος Ελλάδος

26 = Αίμα Μάρτυρος Γεωργίου, 27 = Ιωάννης Χρυσόστομος, 28 = Ιάκωβος Πέρσος, 29 = Ανανίας Απόστολος, 30 = Ιερομάρτυς Αντίπας, 31 = Επιφάνιος Κύπρου, 32 = Τίτος Απόστολος, 33 = Κοσμάς Ανάργυρος, 34 = Αικατερίνα, 35 = Ιερομάρτυς Πορφύριος , 36 = Μαύρα Μάρτυς, 37 = Μάρτυς Μηνάς, 38 = Ιγνατίου Θεοφόρου, 39 = Δαμιανός Ανάργυρος, 40 = Αρχιδιάκος Λαυρέντιος, 41 = Ιερομάρτυς Ισάκιος, 42 = Μάρτυς Αρτέμιος, 43 = Ιερομάρτυς Συμεών

          

26 = Αίμα Μάρτυρος Γεωργίου, 27 = Ιωάννης Χρυσόστομος, 28 = Ιάκωβος Πέρσος,
29 = Ανανίας Απόστολος, 30 = Ιερομάρτυς Αντίπας, 31 = Επιφάνιος Κύπρου,
32 = Τίτος Απόστολος, 33 = Κοσμάς Ανάργυρος, 34 = Αικατερίνα,
35 = Ιερομάρτυς Πορφύριος , 36 = Μαύρα Μάρτυς, 37 = Μάρτυς Μηνάς,
38 = Ιγνατίου Θεοφόρου, 39 = Δαμιανός Ανάργυρος, 40 = Αρχιδιάκος Λαυρέντιος,
41 = Ιερομάρτυς Ισάκιος, 42 = Μάρτυς Αρτέμιος, 43 = Ιερομάρτυς Συμεών

44 = Απόστολος Φίλιππος, 45 = Μαρία Μαγδαληνή, 46 = Θεόδωρος Στρατηλάτης, 47 = Μάρτυς Παρασκευή, 48 = Ιω(άνν)ης Ελεήμων, 49 = Μεγαλομάρτυς Γοβδελαάς

  

44 = Απόστολος Φίλιππος, 45 = Μαρία Μαγδαληνή,
46 = Θεόδωρος Στρατηλάτης, 47 = Μάρτυς Παρασκευή,
48 = Ιω(άνν)ης Ελεήμων, 49 = Μεγαλομάρτυς Γοβδελαάς

50 = Τίμιος Πρόδρομος, 51 =Στέφανος Πρωτομάρτυς

 

50 = Τίμιος Πρόδρομος, 51 =Στέφανος Πρωτομάρτυς

Τα βυζαντινά κειμήλια:

Βυζαντινό πλακίδιο από ελεφαντόδοντο με παράσταση του Απόστολου Πέτρου (6ου αιώνα μ.Χ.) 

Βυζαντινό πλακίδιο από ελεφαντόδοντο
με παράσταση του Απόστολου Πέτρου
(6ου αιώνα μ.Χ.) 

Βυζαντινό κυκλικό καμέο (υαλόμαζα) με τον Άγιο Δημήτριο (12ου αιώνα μ.Χ.)

   

Βυζαντινό κυκλικό καμέο (υαλόμαζα)
με τον Άγιο Δημήτριο (12ου αιώνα μ.Χ.)

Οι επιγραφές:

1. (αριστερά) Ούτος ο αγιώτατος θρόνος ποιηθέν εξ εμού Νικηφόρου Αρχιεπισκόπου κ(αι) δια ψυχικήν σ(ωτη)ρίαν αφιέρωσα αυτ(όν) εις τ(ην) Αγίαν Μονήν του Κύκκου κ(αι) μέμνησθέ μου δια τ(ον) Κύριον.

(δεξιά) Και ει τις συλήση αυτ(όν) ή άρη τι εκ των θείων τούτ(ων) λειψάνων˙ Η μετριότης ημών, έχει τον αφωρισμένον κ(αι) κατηραμένον εκ Θ(ε)ού Παντοκράτορος˙ Ινδικτιώνος ΣΤ'.

(στο κέντρο) διάφορα μονογράμματα 
   

Ούτος ο αγιώτατος θρόνος ποιηθέν εξ εμού Νικηφόρου Αρχιεπισκόπου
κ(αι) δια ψυχικήν σ(ωτη)ρίαν αφιέρωσα αυτ(όν) εις τ(ην) Αγίαν Μονήν του Κύκκου
κ(αι) μέμνησθέ μου δια τ(ον) Κύριον.
Και ει τις συλήση αυτ(όν) ή άρη τι εκ των θείων τούτ(ων) λειψάνων˙
Η μετριότης ημών, έχει τον αφωρισμένον κ(αι) κατηραμένον
εκ Θ(ε)ού Παντοκράτορος˙ Ινδικτιώνος ΣΤ'.

   

2. Θυσιαστήριον θείον κ(αι) ιερ(όν) του τελείσθε δι' αυτού τ(ας) θείας ιερουργίας αγιασθέν υπό της θείας χάριτος του Παναγίου κ(αι) Ζωαρχικού Πν(εύματο)ς έχει εξουσίαν του ιερουργείν εν παντί τόπω της δεσποτείας Χρ(ιστο)ύ του Θ(εο)ύ ημών κ(αι) ιερουργηθέν παρά του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου πάσης Κύπρου κ(αι) Νέας Ιουστινιανής κυρίου Νικηφόρου˙ ποιηθέν κ(αι) αφιερωθέν εξ αυτού εις την Αγίαν Μον(ήν) Κύκκου έτει Χρ(ιστο)ύ ΑΧΝΓ (= 1653).

     

Θυσιαστήριον θείον κ(αι) ιερ(όν) του τελείσθε δι' αυτού τ(ας)

θείας ιερουργίας αγιασθέν υπό της θείας χάριτος

του Παναγίου κ(αι) Ζωαρχικού Πν(εύματο)ς έχει

εξουσίαν του ιερουργείν εν παντί τόπω της δεσποτείας Χρ(ιστο)ύ

του Θ(εο)ύ ημών κ(αι) ιερουργηθέν παρά του Μακαριωτάτου Αρχι-

-επισκόπου πάσης Κύπρου κ(αι) Νέας Ιουστινιανής

κυρίου Νικηφόρου˙ ποιηθέν κ(αι) αφιερωθέν

εξ αυτού εις την Αγίαν Μον(ήν) Κύκκου έτει Χρ(ιστο)ύ ΑΧΝΓ.