η Λειψανοθήκη: 153 - Το αλτάριο λειψανοθήκη του Αποστόλου Ανδρέα

Το αλτάριο λειψανοθήκη του Αποστόλου Ανδρέα της Τρηρ.

Το αλτάριο λειψανοθήκη του Αποστόλου Ανδρέα της Τρηρ είναι ταυτόχρονα μία "ομιλούσα" λειψανοθήκη που περιέχει τη σόλα από ένα σανδάλι του Αποστόλου Ανδρέα (αλλά και μέρος της γενειάδας του Αποστόλου Πέτρου) και ένα φορητό αλτάριο (= η αγία Τράπεζα των Καθολικών). Κατασκευάστηκε τον 10ο αιώνα με τεράστια δαπάνη υπό την επίβλεψη του Αρχιεπισκόπου της Τρηρ Egbert, είναι όμως ένα από τα πιο σημαντικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα της λεγόμενης οθωνικής τέχνης. Αποθησαυρίζεται σήμερα στο Θησαυρό του Καθεδρικού Ναού της Τρηρ και εκτίθεται πάντοτε μαζί με τον Τίμιο Ήλο της Σταύρωσης του Χριστού.

Ο Καθεδρικός Ναός της Τρηρ, κατόπιν δωρεών της Αγίας Ελένης, απέκτησε όχι μόνο σημαντικά κειμήλια του Χριστού (χιτώνα, ήλο της Σταύρωσης, άκανθα από τον Ακάνθινο Στέφανο), αλλά και κειμήλια δύο Αποστόλων, του Πέτρου (προσωπικά αντικείμενα, δύο κρίκοι από την τίμια αλυσίδα, με την οποία τον έδεσε και τον έριξε στην φυλακή ο τετράρχης Ηρώδης) και του Ανδρέα του Πρωτόκλητου (σόλα από σανδάλι).

Από τον περγαμηνό κώδικα Egberti (περίπου 980, Τρηρ, Stadtbibliothek, Cod. 24, fol. 2).
Παριστάνεται ο Αρχιεπίσκοπος Egbert (Egbertus στον κώδικα), ο αφιερωτής και κτήτωρ
του αλτάριου λειψανοθήκης του Αποστόλου Ανδρέα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Egbert ευλαβούνταν ιδιαίτερα τον Απόστολο Ανδρέα και είχε χτίσει ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο σε αυτόν στη βόρεια πλευρά του Καθεδρικού Ναού της Τρηρ, στο οποίο ο Αρχιεπίσκοπος επιθυμούσε επίσης να ταφεί. Κατόπιν εντολών του, ο χρυσοχόος της Τρηρ έπρεπε να κατασκευάσει ένα ιερό αντικείμενο που θα συνδύαζε μία λειψανοθήκη και ένα φορητό αλτάριο.

Προς τούτο κατασκευάστηκε ένα πλούσια διακοσμημένο ξύλινο κουτί από βελανιδιά στο οποίο εφαρμοζόταν ένα συρταρωτό καπάκι που έφερε το ομοίωμα ενός τρισδιάστατου χρυσού ποδιού. Χρυσοί ιμάντες διακοσμημένοι με πολύτιμους λίθους διέτρεχαν το ομοίωμα του ποδιού υπαινισσόμενοι το σανδάλι του Απόστολου Ανδρέα που αποθησαυριζόταν στο κουτί. Η πάνω επίπεδη πλευρά του ποδιού κατασκευασμένη από γυαλί με την τεχνική millefiori χρησίμευε για την προετοιμασία της θείας ευχαριστίας των Καθολικών αποδίδοντας και το ρόλο του αλταρίου στο ιερό αντικείμενο. Κρίκοι με μορφή λιονταριών στα πόδια και στο καπάκι επέτρεπαν στο ιερό αυτό αντικείμενο να αναρτηθεί και να μεταφερθεί σε λιτανείες και άλλες ιερές πορείες. Επιπλέον, το συρόμενο καπάκι θα μπορούσε να ανοίξει, έτσι ώστε τα επιμέρους λείψανα να εκτεθούν σto κοινό.

Η διακόσμηση στις τέσσερεις πλευρές κάνει τη δαπάνη των πολύτιμων υλικών και την καλλιτεχνική προσπάθεια προφανή. Πλάκες από ελεφαντόδοντο ενσωματώθηκαν στις μεγάλες πλευρές της λειψανοθήκης που διακοσμήθηκαν με τα σύμβολα των Ευαγγελιστών, καθώς και με λιοντάρια. Οι πλάκες αυτές με τη σειρά τους περιβάλλονται από ζώνες διακοσμημένες με χρυσό, σμάλτο, πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια. Οι δύο μικρές πλευρές είναι ακόμα πιο περίτεχνα διακοσμημένες. Στην μία πλευρά βρίσκονται δύο χιαστί σταυροί διακοσμημένοι με μαργαριτάρια, ενώ στην άλλη υπάρχει ένα μενταγιόν που περιβάλλεται από πέρλες και από κόκκινους γρανάτες. Ένα χρυσός βυζαντινός σόλιδος με το πορτραίτο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α' κοσμεί το κέντρο της σύνθεσης. Αφιερωτική και κτητορική επιγραφή με το όνομα του Αρχιεπισκόπου Egbert περιβάλλει περιμετρικά τις άκρες της πάνω πλευράς του αλτάριου λειψανοθήκης του Αποστόλου Ανδρέα.

Η λειψανοθήκη κατάφερε να βρει και σας παρουσιάζει παρακάτω εικοσιτέσσερεις τμηματικές φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης αυτού του ιερού αντικειμένου.