148 - Η κάρα του Αποστόλου Φιλίππου

Η κάρα του Αποστόλου Φιλίππου στην Κύπρο.

Ο Απόστολος Φίλιππος καταγόταν από την Βησθαϊδά της Γαλιλαίας, από όπου καταγόταν ο Ανδρέας και ο Πέτρος, ίσως και ο Βαρθολομαίος (Ιωάν.1, 44). Το όνομά του είναι ελληνικό και σημαίνει τον φίλο των ίππων. Αυτό υποδηλώνει ότι ήταν ελληνιστής, δηλαδή Ιουδαίος εξελληνισμένος. Όπως είναι γνωστό η περιοχή της Γαλιλαίας ονομαζόταν «Γαλιλαία των Εθνών», διότι είχε εξελληνισθεί σε σημείο τέτοιο που οι υπόλοιποι Ιουδαίοι κατηγορούσαν τους κατοίκους αυτής της περιοχής για έκπτωση από την ορθοδοξία του Ιουδαϊσμού. Για κάποιους άλλους ο Φίλιππος ήταν Έλληνας προσήλυτος στον Ιουδαϊσμό. Αν αυτός ο ισχυρισμός είναι πραγματικός η σημασία είναι μεγάλη. Ο Φίλιππος είναι ο εκπρόσωπος του εθνισμού στη χορεία των μαθητών του Κυρίου!

To 2011 ο ιταλός διευθυντής των ανασκαφών της Ιεράπολης (Τουρκία) Francesco D’Andria
έφερε στο φως τάφο του 1ου μχ αιώνα που, όπως υποστήριξε με πειστικότητα, ήταν ο τάφος
του Αποστόλου Φιλίππου. Ο τάφος δεν βρέθηκε στο οκταγωνικό μαρτύριο πάνω στο λόφο,
όπως αναμενόταν, αλλά σε μια εκκλησία σαράντα περίπου μέτρα μακριά.
Η πρωτοχριστιανική εκκλησία χτίστηκε τον 4ο ή 5ο αιώνα γύρω από τον τάφο,
ενώ το κοντινό μαρτύριο χτίστηκε την ίδια περίπου εποχή, πιθανόν στις αρχές του 5ου αιώνα.
Και τα δύο κτήρια ήταν σημαντικά χριστιανικά προσκυνήματα κατά τη βυζαντινή εποχή.

Η ανακάλυψη του τάφου του Αποστόλου Φιλίππου στην Ιεράπολη έριξε φως
και στην ερμηνεία αυτής της βυζαντινής χάλκινης σφραγίδας ψωμιού του 6ου αιώνα (σήμερα στο
Virginia Museum of Fine Arts) που εικονίζει τον Απόστολο Φίλιππο. Τα κτίρια μπορούν
σήμερα να ταυτοποιηθούν ως το θολωτό μαρτύριο του Αποστόλου δεξιά και η εκκλησία με τον
τάφο του αριστερά. Στη μέση η επιγραφή: + Ο ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ και κυκλοτερώς:
ΑΓΙΟΣ ΑΓΙΟΣ ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΟΣ ΣΑΒΑΩΘ ΠΛΗΡΗΣ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΓΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΥ ΔΟΞΗΣ.

Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:






Ο Φίλιππος ήταν πιθανότατα μαθητής του Ιωάννου του Προδρόμου και άρα είχε ακούσει για την επικείμενη έλευση του Μεσσία. Φαίνεται πως η προσδοκία του για τον αναμενόμενο Σωτήρα του κόσμου υπήρξε σφοδρή. Επίσης φαίνεται πως ο Φίλιππος συνδεόταν με τον Πέτρο και τον Ανδρέα και πως τους συνέδεαν οι κοινές μεσσιανικές τους ελπίδες.

Το Ευαγγέλιο μας πληροφορεί πως ο Ιησούς αναζητούσε τον Φίλιππο και τον βρήκε (Ιωάν.1, 43). Αυτό σημαίνει πως γνώριζε προφανώς από τους άλλους δύο την μεσσιανική προσδοκία του και γι' αυτό τον αναζητούσε για να τον εντάξει στην ομάδα των μαθητών Του. Ο Φίλιππος είναι από τους πρώτους μαθητές που ακολούθησαν τον Κύριο. Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία του στον φίλο του Ναθαναήλ: «ον έγραψε Μωυσής εν τω νόμω και οι προφήται, ευρήκαμεν, Ιησούν τον υιόν Ιωσήφ τον από Ναζαρέτ» (Ιωάν.1,44). Τον διέκρινε η ειλικρίνεια και ο ενθουσιασμός για το έργο του θείου Διδασκάλου του. Ως ελληνιστής μεσολάβησε να πραγματοποιηθεί η συνάντηση των Ελλήνων με τον Κύριο (Ιωάν.12, 20).

   

Μικρογραφία του μαρτυρίου του Αποστόλου Φιλίππου.
Από το "Μηνολόγιο του Αυτοκράτορος Βασιλείου του Β’" (κώδικας Vat. gr. 1613).

Σύμφωνα με αρχαία παράδοση ο Φίλιππος στάλθηκε να κηρύξει στην Φρυγία της Μ. Ασίας και βρήκε μαρτυρικό θάνατο στην Ιεράπολη. Σταυρώθηκε με το κεφάλι προς τα κάτω. Η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Νοεμβρίου. 

Τα λείψανα του Αποστόλου Φίλιππου στην Κύπρο

Η κάρα του αποθησαυρίζεται σήμερα στην Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Ομόδους στην Κύπρο.

Σύμφωνα με τον Κύπριο ιστορικό Ιωάννη Τσικνόπουλο μετά την Άλωση της Πόλης από τους Λατίνους το 1204 το λείψανο του Αποστόλου μεταφέρθηκε από την Ιεράπολη στην Κύπρο και συγκεκριμένα στο χωριό Άρσος. Εκεί χτίστηκε ναός, όπου κατατέθηκε το λείψανο μαζί με την κάρα του.

Ο Ρώσσος Μοναχός και περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκυ, ο οποίος επισκέφθηκε το 1735 το Άρσος γράφει ότι φυλάσσονται λείψανα του Αποστόλου Φιλίππου, τα οποία ήταν παραμελημένα. Σύμφωνα με τον Μπάρσκυ αυτά ήταν μέρος της κάρας- κρανίου, το μέτωπο και τα οστά των αγκώνων με την επιγραφή «Αποστόλου Φιλίππου». Το 1738 ο Μητροπολίτης Πάφου Ιωακείμ, όπως αναφέρεται στις σχετικές πηγές, κατέθεσε μέσα σε πρόχειρη θήκη σημείωμα του επιβεβαιωτικό της ταυτότητας του αποστολικού κρανίου.

Το 1770 ο Άγιος Μητροπολίτης Πάφου Πανάρετος κατασκεύασε και αφιέρωσε στον Απόστολο Φίλιππο νέο καλλιτεχνικό κόσμημα της κάρας του.

Ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός στο έργο του ιστορία «Χρονολογική της νήσου Κύπρου» το 1788 αναφέρει ότι η κάρα – κρανίο του Αποστόλου Φιλίππου μεταφέρθηκε από την Εκκλησία του Άρσους στο Όμοδος για φύλαξη και προστασία.

Η κάρα του Αποστόλου Φιλίππου στην Κύπρο.

Ο Διευθυντής του Μουσείου της Ιεράς Μονής Κύκκου Στυλιανός Περδίκης δήλωσε ότι στο Μουσείο της Μονής υπάρχουν δύο λειψανοθήκες του Αποστόλου Φιλίππου, χωρίς όμως τα λείψανα.

Ο έφορος της Μονής Κύκκου Αρχιμανδρίτης Αγαθόνικος ανάφερε ότι στο σκευοφυλάκιο της φυλάσσονται η παλάμη και απότμημα του γονάτου του Αποστόλου Φιλίππου.